ODPOWIEDŹ
Do takiej pracy można zatrudnić nastolatka, pod warunkiem że ukończył co najmniej 8 lat szkoły podstawowej oraz złożył oświadczenie lekarskie potwierdzające brak medycznych przeciwwskazań do wykonania zawodu. Po spełnieniu tych wymogów osoba, która ukończyła 15 lat może być zatrudniona bez zgody rodziców.
UZASADNIENIE
Młodzież do ukończenia 18 roku życia może podejmować lekką pracę lub pracę w celu przygotowania do wykonywania zawodu. W tej pierwszej grupie znajdują się np. sprzątanie, opieka nad dziećmi, pomoc w sklepach i restauracjach czy roznoszenie ulotek. Wykaz lekkich prac pracodawca musi ustalić w regulaminie pracy, a jeśli nie ma obowiązku wydania regulaminu – w osobnym akcie. Nie może on zawierać prac określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Wśród nich znajdują się prace:
- związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym (np. prace wykonywane na kolanach, w szczególności przy ręcznym cyklinowaniu podłóg, przy pracach brukarskich czy posadzkarskich),
- zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu (np. prace w szpitalach czy oddziałach dla nerwowo i psychicznie chorych),
- w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych (np. prace w narażeniu na działanie substancji i preparatów chemicznych mogących wywołać uczulenie w kontakcie ze skórą),
- w narażeniu na szkodliwe działanie pyłów (np. o działaniu uczulającym),
- w narażeniu na działanie szkodliwych czynników fizycznych (np. narażenie na hałas).
Obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie młodocianego z przyjętym wykazem lekkich prac przed dopuszczeniem go do pracy. Musi on też zapewnić młodocianym pracownikom opiekę i pomoc, niezbędną do przystosowania się do właściwego wykonywania powierzonej. Ponadto musi prowadzić też ewidencję pracowników młodocianych. Młodociany ma prawo podpisać umowę o pracę bez zgody rodziców, a także samodzielnie dokonywać czynności prawnych, które dotyczą stosunku pracy (np. podpisać aneks lub rozwiązać umowę). Taka umowa musi być jednak zgodna z przepisami o zatrudnianiu młodocianych (art. 22 § 2–3 Kodeksu pracy). Jeśli sprzeciwiłaby się dobru młodocianego, jego przedstawiciel ustawowy może ją rozwiązać, za zgodą sądu opiekuńczego.
Inaczej rzecz się ma w sytuacji, gdyby przyszły zatrudniający chciał podpisać z nastolatkiem umowę zlecenia, umowę o dzieło lub inną umowę cywilnoprawną. Tu zgoda rodziców jest konieczna. Wynika to z faktu, że w tym przypadku obowiązują przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Stanowią one, że osoba, która ukończyła 13 lat, ale nie skończyła lat 18, ma tzw. ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że umowy zawierane przez taką osobę są ważne tylko za zgodą jej przedstawiciela ustawowego (np. rodzica). Wyjątek dotyczy umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, przy których zgoda ta nie jest konieczna. Do takich umów nie należy jednak umowa o zlecenia czy o dzieło. Jeżeli zatem młodociany zawiera umowę o pracę, nie potrzebuje na to zgody rodziców lub opiekunów. W przypadku umów cywilnoprawnych zgoda taka jest niezbędna.
Podstawa prawna: art. 22, art. 191 § 1, art. 2001–2002 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 917 z późn.zm.); art. 14–15, art. 17, art. 18 § 1, art. 20, art. 63 § 1, art. 734, art. 750 art. 14, dział IX ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 z późn.zm.); rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1509).
