0
971
W lutym br. zmarła jedna z pracownic. Była mężatką, ale nie mieszkała z mężem. Ma dwoje dzieci, syna niepełnoletniego oraz 20–letnią córkę, która się nie uczy, ale była na utrzymaniu matki. Komu wypłacić i jak rozliczyć pozostałe po pracownicy należności?
ODPOWIEDŹ
Uprawnionymi do praw majątkowych po zmarłej pracownicy są: małżonek – wdowiec oraz syn.
UZASADNIENIE
Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku (art. 631 k.p.).
W prawa majątkowe przekształcają się wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy, które pracownik wypracował za życia. Mogą to być np.: wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, ekwiwalent za urlop, premie, trzynastka.
Osobami uprawnionymi do nabycia praw majątkowych po zmarłym, są
– oprócz małżonka, który nie musi spełniać żadnych dodatkowych warunków – dzieci:
- do ukończenia 16 lat;
- do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.
Nie ma znaczenia, że małżonkowie nie mieszkali razem. Istotne, że byli w związku małżeńskim. Co do dzieci, to tylko niepełnoletni, uczący się syn nabywa prawo do należności po matce.
Należności po zmarłej stanowią dla członka rodziny przychód z praw majątkowych, który podlega opodatkowaniu w ten sposób, że od kwoty przychodu – bez potrącania kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek – oblicza się 17% zaliczkę. Przychód z praw majątkowych ujmuje się w informacji PIT–11, wystawionej na osobę, która pobrała prawa majątkowe, w rubryce właściwej dla tego źródła. Część syna może pobrać ojciec – opiekun prawny, ale PIT–11 należy wystawić na małoletniego, bo to jego przychód.
Ważne
Świadczenia po zmarłym nie podlegają oskładkowaniu.
W deklaracji PIT–4R zaliczkę z praw majątkowych wpisuje się w części C, wierszu „zaliczki na podatek pobrane od świadczeń z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4–9 oraz art. 18 ustawy”.
W razie śmierci pracownika rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna. Jej wysokość jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi:
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat;
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat;
- sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Odprawę pośmiertną dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. Odprawa jest zwolniona z podatku dochodowego.
Podstawa prawna: art. 631, art. 93 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn.zm.); art. 18, art. 21 ust. 1 pkt 7, art. 41 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 z późn.zm.).
