Nie zatrudniamy w naszej firmie kierowców. Jakkolwiek mamy auta, które od czasu do czasu są wykorzystywane przez pracowników do spraw służbowych. Czy tych pracowników należy kierować na badania psychotechniczne dedykowane dla kierowców? Uważamy, że nie ma takiej potrzeby, aut używają przecież tylko osoby, które mają prawo jazdy, nikogo nie przewożą i odbywa się to maksymalnie raz na miesiąc Nie są przecież zatrudnieni na stanowiskach kierowców.
ODPOWIEDŹ
O obowiązku wykonania badań psychotechnicznych dla kierowców decyduje lekarz medycyny pracy podczas badań profilaktycznych czy okresowych. W skierowaniu powinno się zamieścić informację o tym, że pracownik będzie kierował samochodem do celów służbowych w określonym wymiarze. Nie ma znaczenia, że nie jest zatrudniony formalnie na stanowisku kierowcy.
UZASADNIENIE
Przepisy nie przewidują wprost konieczności przeprowadzania specjalistycznych badań lekarskich pod kątem kierowania pojazdami dla wszystkich zatrudnionych. Przy czym jeśli pracownik będzie kierował samochodem służbowym, to niezależnie od tego czy będzie się to dokonywało raz na tydzień, czy raz na miesiąc powinien w mojej ocenie takie badania odbyć- także dla Państwa bezpieczeństwa i potencjalnych odpowiedzialności za zdarzenia drogowe, które pracownik-kierowca może spowodować. Lekarz ocenia stan zdrowia i zdolności do kierowania pojazdem przede wszystkim w ramach badań lekarskich, o których mowa w art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, zgodnie z którym wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. W tym skierowaniu Państwo powinni zaznaczyć, że pracownik będzie kierował samochodem w ramach obowiązków służbowych.
Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, skierowanie na badania profilaktyczne powinno zawierać opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.
Natomiast zgodnie z § 3 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy stanowi, że o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy.
Oceny zagrożeń, lekarz dokonuje właśnie na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań
i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na stanowiskach pracy, w tym także o zagrożeniach związanych z kierowaniem pojazdami.
Ważne
Kierując na badania profilaktyczne pracownika, który wykorzystuje samochód do celów służbowych, należy w skierowaniu umieścić informację w o tym fakcie.
Zakres i częstotliwość badań pracownika określa wyłącznie lekarz, a zasadność wykonywania badań okulistycznych czy psychoruchowych nie podlega ocenie pracodawcy kierującego pracownika na badania profilaktyczne. Jednocześnie jeśli pracownik jest w okresie kiedy jego badania są ważne, pomimo tego, że nie dobiegł czas kiedy powinni Państwo skierować na kolejne badania, należy niezwłocznie na takie badania skierować, załączając informację, że pracownik będzie kierował pojazdami.
Uprawnienie do skierowania na badania wcześniej, można wyprowadzić
z art. 211 pkt 5 Kodeksu pracy, który nakłada na pracownika obowiązek poddania się nie tylko okresowym i kontrolnym, ale także innym zaleconym badaniom lekarskim – pracodawca zawsze odpowiada za przestrzeganie zasad bhp.
Gdyby doszło do wypadku przy pracy odpowiadaliby Państwo za to zdarzenie. Warto w tym miejscu przywołać wyrok Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2004 r. (sygn. akt: I PK 293/03), gdzie sąd stwierdził, że skierowanie pracownika na wymagane prawem badania lekarskie (art. 211 pkt 5 k.p.) nie może być potraktowane jako szykana ze strony pracodawcy i poszukiwanie pretekstu do zwolnienia pracownika, zwłaszcza gdy odmowa poddania się badaniu jest irracjonalna, godzi w jego osobisty interes, a pracodawcę naraża na odpowiedzialność związaną z dopuszczeniem do pracy na stanowisku narażającym na działanie substancji szkodliwych dla zdrowia, bez aktualnych badań lekarskich.
Właśnie z obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przez pracodawcę oraz z zakazu dopuszczenia do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, należy wyprowadzić konieczność zawarcia w skierowaniu na badania informacji o prowadzeniu samochodu.
Podstawa prawna: art. 29 § 1 pkt 1, art. 229, art. 211 pkt. 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040); § 3 ust.1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 2067).