Pierwszy w życiu urlop, a tryb „na żądanie”

Odpowiedź

Tak, pracownik uzyska prawo do urlopu na żądanie o ile prawo do urlopu wypoczynkowego w ogóle nabędzie.

Uzasadnienie

Należy przypomnieć, że pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Zatem, jest to urlop, do którego pracownik nabywa prawo z dołu, a nie z góry, z początkiem danego roku. Każdy zaliczony miesiąc pracy w roku podjęcia pierwszego w życiu zatrudnienia daje prawo do 1,66 dnia urlopu (1/12 z 20 dni). 
Po nabyciu prawa do urlopu pracownik może go wykorzystać już na zasadach ogólnych, czyli  w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu, chyba że część urlopu pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.
Zwykle też terminy wykorzystywania urlopów są uzgadniane przez strony z pewnym wyprzedzeniem, tak by z jednej strony pracownik mógł urlop zaplanować wedle swoich potrzeb, a z drugiej by jego nieobecność nie utrudniała porządku pracy. 
Jednak Kodeks pracy wyszczególnia z puli przysługującego urlopu pewien wymiar udzielany w trybie specjalnym. Mianowicie, pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
To oznacza, że w ramach swojej ilości urlopu pracownik może wybrać urlop na żądanie. To uprawnienie dotyczy również urlopu pierwszego, przepisy tego nie zabraniają. 

Podstawa prawna: art. 153, art. 1672 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).