Część pracowników w mojej firmie zatrudniona jest w systemie zmianowym. W związku z koniecznością zmniejszenia kosztów musiałem rozwiązać umowę o pracę z kilkoma z nich. Pracę po nich przejęli pozostali pracownicy. To spowodowało konieczność ułożenia ich grafiku w ten sposób, że jednego dnia pracują na zmianie nocnej, a kolejnego przychodzą na dzienną. Pracownicy twierdzą, że taki układ pracy jest niezgodny z prawem. Czy mają rację?
ODPOWIEDŹ
Tak, układając grafik w taki sposób narusza Pan przepisy o czasie pracy, a konkretnie o normach odpoczynku. Pracownik musi mieć zapewnione co najmniej 11 godzin przerwy pomiędzy kolejnymi dniami pracy.
UZASADNIENIE
Podstawowe normy czasu pracy to 8 godzin w ciągu doby i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Doba oznacza 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
W jej trakcie pracownikowi należy się 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Odstąpienie od tej zasady jest dopuszczalne jedynie w stosunku do:
- pracowników prowadzących zakład pracy w imieniu pracodawcy,
- przypadków prowadzenia akcji ratowniczych w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia bądź środowiska lub usunięcia awarii,
- równoważnego systemu czasu pracy przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy,
- pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
- a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych – wobec których jest stosowany równoważny system czasu pracy.
Za naruszenie regulacji o czasie pracy, w tym norm odpoczynku, grozi grzywna od 1000 do 30 000 zł.
Sporządzając grafik pracy poszczególnych pracowników pracodawca musi też pamiętać o odpoczynku tygodniowym, przy czym tydzień to 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego. Musi zapewnić nieprzerwanych 35-godzin takiego odpoczynku przypadającego w niedzielę (wyjątek: dozwolona praca w niedzielę), obejmującego co najmniej 11 godzin odpoczynku dobowego. Ma prawo nie dotrzymać tej normy w razie:
- wystąpienia szczególnych sytuacji, takich samych jak przy odpoczynku dobowym,
- zmiany pory wykonywania pracy ze względu na przejście pracownika na inną zmianę, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy – skrócenie do maksymalnie 24 godzin.
Podstawa prawna: art. 128 § 3, art. 129 § 1, art. 132, art. 133, art. 136 § 2, art. 137, at. 281 pkt 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 917 z późn.zm.).