ODPOWIEDŹ
Podstawę wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, z wyłączeniem miesięcy, w których pracownik korzystał z urlopu bezpłatnego przez cały miesiąc kalendarzowy, albo w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z powodu korzystania z tego urlopu.
UZASADNIENIE
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego (także wynagrodzenia za czas choroby oraz pozostałych zasiłków) stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, albo w niektórych przypadkach za krótszy okres. Jednym z tych przypadków jest sytuacja, gdy z okresu 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, należy wyłączyć wynagrodzenie za niektóre miesiące ze względu na to, że pracownik nie osiągnął w tych miesiącach wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych.
Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych, to przy ustalaniu podstawy wymiaru wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, a przyjmuje – po uzupełnieniu – wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
WAŻNE: Za usprawiedliwioną nieobecność w pracy uważa się również okres korzystania z urlopu bezpłatnego. Inne okresy takiej nieobecności to np. przebywanie na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby, nieobecność w pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny, korzystanie z urlopu wychowawczego.
Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku, pracownik był nieobecny w pracy ze względu na korzystanie z urlopu bezpłatnego, wówczas do podstawy wymiaru należy przyjąć wynagrodzenie tylko za te miesiące, które pracownik przepracował w pełni oraz te, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, w zależności od okresów, w których pracownik korzystał z urlopu bezpłatnego. Należy zwrócić uwagę na to, że korzystanie przez pracownika z urlopu bezpłatnego przez 4 miesiące może oznaczać, że korzystał z niego np. przez cały luty, marzec, kwiecień i maj jak i to, że korzystał z tego urlopu np. w okresie od 12 lutego do 10 maja. Dla właściwej interpretacji powyższego przepisu przedstawimy dwa przykłady.
Przykład 1
Pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby w kwietniu 2018 r. Do podstawy wymiaru przysługującego mu wynagrodzenia za czas choroby należy przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od kwietnia 2017 r. do marca 2018 r. W okresie od 1 czerwca do 30 września 2018 r. pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym. W związku z tym, do podstawy wymiaru wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w kwietniu 2018 r. należy przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od kwietnia do maja 2017 r. oraz od października 2017 r. do marca 2018 r., podzielone przez 8 miesięcy.
Przykład 2
Pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby w kwietniu 2018 r. Do podstawy wymiaru przysługującego wynagrodzenia za czas choroby/zasiłku chorobowego należy przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od kwietnia 2017 r. do marca 2018 r.
W okresie od 10 kwietnia do 10 sierpnia 2017 r. pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym. W związku z udzieleniem tego urlopu, w kwietniu 2017 r. pracownik miał obowiązek przepracować 22 dni, a przepracował 7 dni, tj. mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, maju, czerwcu i lipcu 2017 r. nie przepracował ani jednego dnia a w sierpniu 2017 r. miał obowiązek przepracować 22 dni, a przepracował 12 dni, tj. co najmniej połowę obowiązującego czasu pracy.
Do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby przysługującego pracownikowi w kwietniu 2018 r. należy zatem przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od sierpnia 2017 r. do marca 2018 r., przy czym uzupełnieniu podlega wynagrodzenie za sierpień 2017 r., w którym pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy, podzielone przez 8.
W podstawie wymiaru nie uwzględnia się wynagrodzenia za kwiecień 2017 r., w którym pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego czasu pracy oraz za miesiące maj, czerwiec i lipiec 2017 r., w których przez cały miesiąc korzystał z urlopu bezpłatnego.
Reasumując:
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku ustala się przez podzielenie wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy poprzedzających okres, w którym powstało prawo do zasiłku, przez liczbę miesięcy, w których zostało osiągnięte, z wyłączeniem miesięcy, w których pracownik/pracownica nie osiągnęli wynagrodzenia za miesiące kalendarzowe, w których nie przepracowali z przyczyn usprawiedliwionych co najmniej połowy obowiązującego czasu pracy.
Uzupełnienie wynagrodzenia zmiennego polega na obliczeniu wynagrodzenia, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc. Wynagrodzenie to ustala się poprzez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte i pomnożenie przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w danym miesiącu – jeżeli przepracował choćby jeden dzień pracy. Np. w lipcu, w którym pracownik miał obowiązek przepracować 22 dni, a przepracował 12 dni ze względu na korzystanie z urlopu bezpłatnego, osiągnął przychód w kwocie 2600 zł. Uzupełnione wynagrodzenie za ten miesiąc wynosi:
4111,80 zł (2600 zł x 13, 71% = 356,40 zł; 2600 zł – 356,40 zł = 2243,60 zł; 2243,60 zł : 12 dni x 22 dni).
Uzupełnienie wynagrodzenia przysługującego w stałej miesięcznej wysokości polega na przyjęciu do podstawy wymiaru wynagrodzenia pracownika określonego w mowie o pracę, tj. pełnego miesięcznego przychodu pomniejszonego o pełną miesięczną składkę na ubezpieczenia społeczne, która zostałaby potrącona, gdyby pracownik przepracował pełny miesiąc. Np. pracownik, dla którego stały miesięczny przychód określony w umowie o pracę wynosi 4200 zł, w lipcu miał obowiązek przepracować 22 dni, a przepracował 12 dni ze względu na korzystanie z urlopu bezpłatnego.
Uzupełnione wynagrodzenie za ten miesiąc wynosi:
3624,20 zł (4200 zł x 13, 71% = 575,80 zł; 4200 zł – 575,80 zł = 3624,20 zł.).
Renata Tonder
Specjalistka w zakresie ubezpieczeń społecznych
Podstawa prawna: art. 36 ust. 1, art. 41, art. 42 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1368), pkt 317 komentarza ZUS z 27 listopada 2017 r. do powołanej wyżej ustawy.
