Potrzebne zmiany usprawniające legalizację pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce

Lukę na rynku pracy, spowodowaną m.in. obniżeniem wieku emerytalnego (spadek podaży pracy o około 0,5 mln osób), działaniami zniechęcającymi do podejmowania pracy przez część społeczeństwa (m.in. 500 plus, w wyniku którego 100 tys. kobiet odeszło z rynku pracy) oraz zmianami demograficznymi, mogą uzupełnić tylko pracownicy zza granicy. Bez napływu pracowników z innych krajów w ostatnich kilku latach (w skali około 1,5 mln osób), PKB Polski byłby o około 10% niższy niż jest obecnie, z niesłychanie negatywnymi skutkami dla stanu i stabilności finansów państwa.

Poniżej przedstawiamy rekomendacje i zalecenia, których wdrożenie może – w ocenie BCC – ułatwić i usprawnić legalizację pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce:I. W zakresie wykonywania pracy przez cudzoziemców na terytorium RP:1. wydłużenie okresu pracy wykonywanej bez zezwolenia na pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy przez cudzoziemców z wybranych państw do 12 miesięcy w ciągu kolejnych 18 miesięcy, lub do 18 miesięcy w ciągu kolejnych 24 miesięcy;2. rozszerzenie listy krajów, których obywatele mogą korzystać z uproszczonej procedury legalizacji pracy (oświadczeniowej), m.in. o państwa azjatyckie, takie jak Indie, czy Bangladesz;3. wydłużenie terminu, w którym podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi ma obowiązek zawiadomić urząd pracy o podjęciu pracy przez cudzoziemca na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń;4. zwolnienie z informacji starosty w przypadku zmiany stanowiska pracy cudzoziemca po roku pracy na podstawie zezwolenia na pracę na rzecz tego samego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie umowy o pracę, w procedurze uzyskiwania nowego zezwolenia na pracę, jeśli cudzoziemiec nadal będzie wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę i na pełny etat za wynagrodzeniem nie gorszym niż określone w posiadanym zezwoleniu na pracęorazuznanie za legalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca na zmienionym stanowisku w okresie oczekiwania na decyzję o udzieleniu nowego zezwolenia na pracę w przypadku zmiany stanowiska pracy cudzoziemca po roku pracy na podstawie zezwolenia na pracę na rzecz tego samego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie umowy o pracę, jeśli cudzoziemiec nadal będzie wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę i na pełny etat za wynagrodzeniem nie gorszym niż określone w posiadanym zezwoleniu na pracę,lubodstąpienie od konieczności uzyskania nowego zezwolenia na pracę (oraz zezwolenia na pobyt czasowy i pracę) w przypadku zmiany stanowiska pracy cudzoziemca po roku pracy na podstawie zezwolenia na pracę na rzecz tego samego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie umowy o pracę, jeśli cudzoziemiec nadal będzie wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę i na pełny etat za wynagrodzeniem nie gorszym niż określone w posiadanym zezwoleniu na pracę, pod warunkiem powiadomienia o tym właściwego wojewody w określonym terminie;5. określenie zakresu obowiązków podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, będącemu studentem studiów stacjonarnych na polskiej uczelni, z uwzględnieniem sytuacji skreślenia cudzoziemca z listy studentów;6. zwolnienie agencji pracy tymczasowej z konieczności uzyskania nowego zezwolenia na pracę w przypadku zmiany pracodawcy użytkownika – o ile warunki pracy cudzoziemca nie ulegną zmianie;7. aktualizacja wykazu zawodów, dla których nie jest wymagane uzyskanie opinii starosty w przypadku powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom;

II. W zakresie pobytu cudzoziemców na terytorium RP:8. odstąpienie od konieczności ponawiania procedury uzyskania zezwolenia jednolitego (na pobyt i pracę) przez cudzoziemca, w przypadku zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, na rzecz zmiany posiadanego zezwolenia jednolitego w zakresie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy,9. umożliwienie zgodnego z przepisami uzyskania przez cudzoziemca stempla legalizacyjnego, o którym mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1 Ustawy o cudzoziemcach, w chwili złożenia kompletnego wniosku pobytowego lub uzupełnienia braków formalnych wniosku pobytowego w terminie;10. uregulowanie możliwości ubiegania się przez cudzoziemców o pobyt czasowy i pracę na terytorium RP, w przypadku, gdy wjechali na terytorium RP deklarując inny cel pobytu niż wykonywanie pracy;11. złagodzenie przesłanek ubiegania się przez cudzoziemców o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej z uwzględnieniem umożliwienia ubiegania się o pobyt czasowy w celu wykonywania pracy przez cudzoziemca prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium RP;12. doprecyzowanie przesłanek wydania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w zakresie art. 114 ust. 1 pkt 5 Ustawy o cudzoziemcach poprzez korektę treści przepisu w taki sposób, by nie pozostawiała wątpliwości interpretacyjnych wojewodów, co do woli ustawodawcy;13. skrócenie okresu nieprzerwanego pobytu cudzoziemca na terytorium RP wymaganego do uzyskania zezwolenia na pobyt stały na terytorium RP;

III. W zakresie postępowania wizowego:14. zapewnienie cudzoziemcom możliwości umówienia wizyty w konsulatach RP w celu złożenia wniosku o wydanie wizy typ C, lub D w racjonalnym terminie;15. wprowadzenie obowiązku szczegółowego uzasadnienia pierwszej decyzji o odmowie udzielenia cudzoziemcowi wizy przez konsula RP;16. wprowadzenie nowego rodzaju wizy krajowej, wydawanej w celu wykonywania pracy na terytorium RP przez cudzoziemców posiadających wysokie kwalifikacje;

IV. W zakresie organizacji pracy organów administracji:17. zapewnienie wzrostu ilości kadry urzędniczej w urzędach wojewódzkich – wydziałach spraw obywatelskich i cudzoziemców, proporcjonalnie do wzrostu ilości wniosków składanych w tychże urzędach przez cudzoziemców i podmioty powierzające wykonywanie pracy cudzoziemcom,lubprzekazanie części kompetencji urzędów wojewódzkich do powiatowych urzędów pracy, w szczególności w zakresie wydawania zezwoleń na pracę typ A.18. ustanowienie obowiązku elektronicznego składania wniosków o zezwolenie na pracę cudzoziemca na terytorium RP oraz o wpis oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy przez cudzoziemca do ewidencji oświadczeń;19. wprowadzenie możliwości przesyłania wniosków pobytowych do urzędów wojewódzkich w formie elektronicznej dla usprawnienia obsługi cudzoziemców w urzędach wojewódzkich przez pominięcie wprowadzania danych cudzoziemca, zawartych we wniosku w formie papierowej, do systemu teleinformatycznego przez urzędnika, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku osobistego stawiennictwa cudzoziemca w celu złożenia wniosku i pobrania odcisku linii papilarnych;20. ujednolicenie procedur stosowanych przez urzędy wojewódzkie, w tym dotyczących wymaganych załączników do wniosków, poprzez odgórne zalecenia jednakowe dla wszystkich województw i dostępne publicznie, w tym określenie jednolitych wzorów dodatkowych oświadczeń, jakich żądać mogą urzędy wojewódzkie w poszczególnych rodzajach spraw;21. połączenie i rozwój systemów teleinformatycznych urzędów wojewódzkich i urzędów pracy oraz organów, jak np. Straży Granicznej, Policji i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w celu ograniczenia, lub likwidacji wymiany listownej korespondencji w formie papierowej pomiędzy urzędami i organami;22. ułatwienie stronie postępowania administracyjnego w sprawach legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców dostępu do akt sprawy, kontaktu z inspektorem prowadzącym postępowanie i uzyskania informacji na temat stanu postępowania;23. uregulowanie w przepisach szczególnych względem kodeksu postępowania administracyjnego terminów, w których postępowania przed wojewodą, w sprawach legalizujących pobyt czasowy i pracę cudzoziemców na terytorium RP, winny być wszczynane i kończone oraz w których umieszczany winien być stempel legalizacyjny w paszporcie cudzoziemca;24. zmiana treści adnotacji „dostęp do rynku pracy” umieszczanej w karcie pobytu, aby treść adnotacji w karcie pobytu uwzględniała cel pobytu cudzoziemca, będący podstawą udzielenia mu zezwolenia pobytowego oraz różnice w dostępie do rynku pracy z tego wynikające;25. uproszczenie i usprawnienie procedur uznawania kwalifikacji i doświadczenia zawodowego nabytego poza terytorium RP.

Źródło: Business Centre Club