ODPOWIEDŹ
Nie. Jeśli pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym to nie można mu ani wypowiedzieć umowy o pracę ani zmienić jej warunków (wręczyć wypowiedzenie zmieniające). Choć od zasady tej są wyjątki, które omawiamy poniżej.
UZASADNIENIE
Artykuł 41 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy stanowi wprost, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ta sama zasada obowiązuje w przypadku wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy.
Jest jednak kilka przypadków, w których obostrzenia dotyczące zwalniania zatrudnionego korzystającego z urlopu bezpłatnego nie obowiązują.
Pierwszy dotyczy sytuacji, w której pracownik ten jest zwalniany dyscyplinarnie. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika może zostać zastosowane nawet wtedy, gdy przebywa on na urlopie bezpłatnym.
Drugi to sytuacja, w której strony dogadują się co do wypowiedzenia umowy o pracę i zawierają porozumienie rozwiązujące tą umowę albo też zmieniające zawarte w niej warunki pracy i płacy.
Trzeci to przypadki dotyczące ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. W takim przypadku nie stosuje się ochrony przewidzianej dla pracowników przebywających na urlopie bezpłatnym. Można im więc wypowiedzieć umowę o pracę a także wręczyć wypowiedzenie zmieniające.
Czwarty dotyczy wypowiedzeń wynikających z ustawy o zwolnieniach grupowych. Jednak przepisy tego aktu stosuje się do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Na jego podstawie przy zwolnieniach grupowych pracodawca może zastosować wobec pracowników na urlopie bezpłatnym wypowiedzenie zmieniające ich warunki pracy lub płacy. Działania skutkujące obniżeniem wynagrodzenia nie dają takim zatrudnionym prawa do dodatków wyrównawczych.
WAŻNE: Zgodnie z ustawą o zwolnieniach grupowych jeśli okres urlopu bezpłatnego trwa dłużej niż 3 miesiące dopuszczalne jest wypowiedzenie przebywającym na nim pracownikom umowy o pracę (w przypadku wypowiedzeń zmieniających to ograniczenie czasowe nie obowiązuje).
Jeśli mamy do czynienia ze zwolnieniami indywidualnymi z przyczyn niedotyczących pracowników również dopuszcza się wypowiedzenie umów o pracę pracownikom na urlopie bezpłatnym pod warunkiem wszakże, że przyczyny te stanowią wyłączny powód zwolnienia pracownika. Ale i w tym przypadku można skorzystać z tego rozwiązania dopiero wtedy, gdy długość urlopu bezpłatnego przekracza 3 miesiące a zakładowa organizacja związkowa nie zgłosiła sprzeciwu.
Ma na to 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. Jeśli nastąpi taki sprzeciw będzie on wiążący dla pracodawcy a to oznacza, że nie będzie on mógł zgodnie z prawem wypowiedzieć pracownikom na urlopach bezpłatnych umów o pracę. Warto pamiętać, że pracodawca może również wypowiedzieć taki zatrudnionym warunki pracy lub płacy, o ile tylko z przyczyn ich niedotyczących nie ma możliwości ich dalszego zatrudnianie na dotychczasowych stanowiskach pracy. Wtedy także stosuje się przepis nakazujący konsultowanie zamiaru wypowiedzenia z organizacją związkową reprezentującą pracownika.
Na wypadek gdyby pracodawca nie chciał stosować się do ograniczeń w zwalnianiu osób przebywających na urlopach bezpłatnych przypominamy, że pracownik któremu wręczono wypowiedzenie będzie mógł wnieść odwołanie do sądu pracy żądając uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy lub zasądzenia mu odszkodowania.
Adam Sosnowski
Prawnik
Podstawa prawna: art. 38, 41, 41
1
, 42 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 108 z późn.zm.); art. 5 ust. 3 i 4, 10 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1474 z późn.zm.).
