Borykamy się w urzędzie z plotkami, które dotyczą jednego z naszych pracowników. Zarzuca się mu czyny korupcyjne, choć podjęte przez nas dotychczas kroki wyjaśniające, nie wykazują żadnych nieprawidłowości. Jakkolwiek chcielibyśmy zobowiązać pracownika do złożenia oświadczenia majątkowego i w związku z tym mamy pytanie, czy możemy zobowiązać naszego inspektora do złożenia takiego oświadczenia? Jaki ewentualnie jest tryb i jaki konkretnie jest zakres informacji, które będą podlegać ujawnieniu? Co w sytuacji gdy pracownik takiego oświadczenia nam nie złoży, czy w takim wypadku będziemy mogli, albo będziemy zobowiązani do rozwiązania umowy o pracę? Jeśli tak to jaki obowiązuje tryb? Czy powinniśmy uzasadnić prośbę o wydanie oświadczenia?
ODPOWIEDŹ
Możecie Państwo nie tylko poprosić ale zobowiązać pracownika do przedstawienia oświadczenia majątkowego. Zakres informacji, które ma objąć oświadczenie jest tożsamy z tym, które rok do roku obligatoryjnie składa wójt/burmistrz. Polecenia przedłożenia oświadczenia majątkowego nie trzeba uzasadniać.
Jeśli pracownik nie złoży oświadczenia w zakreślonym przez Państwa terminie, narazi się na zarzut ciężkiego naruszenia swoich podstawowych obowiązków pracowniczych, w związku z czym będą Państwo uprawnieni do rozwiązania umowy o pracę, także w trybie dyscyplinarnym tj. bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Uzasadnienie
Należy podkreślić, że ciężar gatunkowy zarzutów kierowanych do inspektora jest duży i nie warto bagatelizować plotek. Nie tyle chodzi o szukanie winnego na siłę, a o to, że w świetle przepisów samorząd jest zobowiązany do informowania organów ścigania o podejrzeniu korupcji. Dlatego też, powinni Państwo reagować na plotki i podjąć odpowiednie działania.
Uważam, że pobranie oświadczenie jest dobrym krokiem. Ponawianie co jakiś czas prośby o przedstawienie oświadczenia, może prowadzić do wniosków, które spowodują, że złożycie Państwo zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zgodnie z art. 304 § 2 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu (korupcja jest ścigana z urzędu) są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
Odpowiadając wprost na zadane pytanie, możliwość pobrania od pracownika oświadczenia majątkowego przewiduje art. 32 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, zgodnie z którym, na żądanie osoby upoważnionej do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym na kierowniczym stanowisku urzędniczym, jest obowiązany złożyć oświadczenie o stanie majątkowym.
Do skutecznego żądania/polecenia dostarczenia oświadczenia majątkowego niezbędne będzie wydanie tegoż polecenia przez kierownika urzędu (wójta/burmistrza) lub przez osobę, która jest umocowana do wykonywania za kierownika urzędu do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy albo przez sekretarza. Co ważne polecenie to nie wymaga jakiegoś szczególnego uzasadnienia, a nawet w ogóle nie wymaga uzasadnienia- jest uprawnieniem przyznanym pracodawcy na mocy wspomnianej ustawy. Celem uniknięcia wątpliwości, warto takie polecenie wydać na piśmie i żeby uciąć wątpliwości przywołać podstawę prawną.
Ustawa nie przewiduje terminu w jakim oświadczenie powinno być złożone przez pracownika. Dlatego w Państwa interesie jest, żeby określić termin na jego złożenie. Sugeruję aby minimalnie było to 7 dni. Jeśli określicie Państwo termin na złożenie oświadczenia, wtedy łatwiej będzie je wyegzekwować oraz ewentualnie wyciągnąć konsekwencji związane z odmową przedstawienia oświadczenia majątkowego.
Warto pamiętać, że możecie Państwo zobowiązać do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym wyłącznie pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych oraz doradców i asystentów – ustawodawca nie przewidział takiej możliwości w stosunku do pracowników zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych i obsługi.
Wydanie polecenia złożenia oświadczenia w dowolnym czasie, nie będzie także możliwe w stosunku do pracowników samorządowych zajmujących najwyższe stanowiska w jednostkach samorządowych, którzy regularnie obligatoryjnie składają oświadczenia majątkowe.
Ważne
Zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy o pracownikach samorządowych, oświadczenie o stanie majątkowym składa się według wzoru oświadczenia majątkowego określonego na podstawie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym dla wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta.
Podstawa prawna: art. 304 § 2 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz.1987 z późn.zm.); art. 32 ust.1 i 3 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz.1260 z późn.zm.).