Odpowiedź
Nie, prawo do pierwszego urlopu dodatkowego pracownik nabywa po przepracowaniu 1 roku po dniu zaliczenia go do znacznego bądź umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Zatem prawo do dodatkowego urlopu pracownica nabędzie po upływie roku od dnia otrzymania orzeczenia o niepełnosprawności.
Uzasadnienie
W myśl zapisów Kodeksy pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorąc za podstawę wymiar urlopu wskazany powyżej, a niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Natomiast, prawo do kolejnego urlopu dodatkowego nabywa z dniem 1 stycznia następnego roku kalendarzowego.
Ważne
Pracownik nabywa prawo do urlopu także w sytuacji kiedy nie wykonywał pracy z powodu choroby pobierając za ten czas zasiłek chorobowy. Oznacza, to że pracownik musi pozostawać w stosunku pracy, a nie faktyczne ją świadczyć. Ten zapis nie obejmuje np. urlopu bezpłatnego, wychowawczego.
Zauważyć trzeba, że urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów np. pracownik naukowy PAN ma prawo do 36 dni urlopu.
Podkreślić należy, że osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, a także w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, bądź w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Zatem, łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.
Dodatkowo, zaznaczyć należy, że w myśl art. 66 ust. 1 ustawy rehabilitacyjnej, do tego dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługującego na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy dotyczące urlopu wypoczynkowego np. pracownikowi zatrudnionemu na 1/4 etatu przysługuje dodatkowy urlop zmniejszony o 75%.
Zasadnym jest także zwrócić uwagę, na rozróżnienie stwierdzeń zawartych w ustawie tj „nabycia prawa do urlopu” i „przysługiwanie prawa do urlopu”. Artykuł 19 ust. 1 ustawy o rehabilitacji mówi, że prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba uprawniona nabywa po przepracowaniu 1 roku po dniu zaliczenia jej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności czyli wskazuje na moment nabycia prawa do urlopu dodatkowego. Natomiast art. 20 c ustawy o rehabilitacji mówi, że dodatkowe uprawnienia urlopowe przysługują od dnia, od którego osoba została wliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych (dzień wydania orzeczenia), a co za tym idzie od tego momentu pracownik może realizować swoje uprawnienia.
Przykład
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności w połowie lutego 2020 r. Prawo do dodatkowego urlopu nabędzie po upływie roku od dnia otrzymania orzeczenia o niepełnosprawności, a więc w tym przypadku w połowie lutego 2021 r. Zatem, pracownik dodatkowe 10 dni urlopu będzie mógł wykorzystać już w lutym 2021 r.
Zatem, zgodnie wyrokiem z 29 czerwca 2005 r. Sądu Najwyższego (sygn. akt II PK 339/04), prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu. Tak więc, gdy pracownik posiadał orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym, ale przedstawił je pracodawcy z opóźnieniem, to będzie przysługiwać mu dodatkowy urlop wypoczynkowy wstecz, nie dłużej jednak niż 3 lata, gdyż tyle wynosi okres przedawnienia roszczenia.
Jeśli pracownik posiadający jeden ze stopni niepełnosprawności uprawniający do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, nie wykorzysta w danym roku kalendarzowym urlopu dodatkowego w pełnym przysługującym mu wymiarze, urlop ten staje się urlopem zaległym i przechodzi na rok następny.
Podstawa prawna: art. 19, art. 20, art. 66 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 426); dział siódmy – Urlopy pracownicze ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn.zm.).
