Kiedy wypowiedzenie umowy o pracę w czasie urlopu bezpłatnego jest dopuszczalne

ODPOWIEDŹ

Jeśli pracodawca nie jest w stanie upadłości albo likwidacji wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi korzystającemu z urlopu bezpłatnego jest będzie niemożliwe.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 41 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Przyjąć należy, że definicja „urlopu pracownika” obejmuje nie tylko urlop wypoczynkowy. Do tej kategorii należą też inne znane prawu pracy urlopy- w tym także bezpłatny. Takiego urlopu udziela się na pisemny wniosek pracownika. W czasie jego trwania stosunek pracy ulega zawieszeniu. W praktyce oznacza to, że do czasu zakończenia korzystania z tego uprawnienia zarówno pracownik jak i pracodawca są zwolnieni ze wzajemnych świadczeń.

Oznacza to, że z jednej strony pracodawca nie musi wypłacać pracownikowi wynagrodzenia oraz innych należnych mu świadczeń, a z drugiej strony pracownik nie ma obowiązku świadczenia pracy na rzecz swojego pracodawcy. Kluczowe jest jednak stwierdzenie, że czasie urlopu bezpłatnego stosunek pracy między stronami trwa nadal- pracownik korzystający z tego przywileju choć nie pobiera wynagrodzenia wciąż formalnie jest pracownikiem. Co więcej- jego nieobecność w pracy jest w pełni uzasadniona, bo wynika ze zgody wyrażonej przez jego pracodawcę.

Prawo pracy dopuszcza tylko trzy przypadki, w których zasada ochrony pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym przed wypowiedzeniem umowy o pracę jest wyłączona.

Pierwszy z nich dotyczy przypadków, w których pracodawca jest w upadłości albo w stanie likwidacji. Drugi dopuszcza zwolnienie pracownika korzystającego z urlopu bezpłatnego w razie, gdy wystąpią przesłanki do zwolnienia go dyscyplinarnie.

WAŻNE: W ramach zwolnień grupowych pracodawca może zwolnić osobę przebywającą na urlopie bezpłatnym pod warunkiem, że przebywa ona na tym urlopie co najmniej 3 miesiące.

Z przypadkiem trzecim mamy do czynienia, gdy pracodawca – nie będący co prawda w stanie upadłości albo likwidacji – korzysta z rozwiązań zawartych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jednolity: Dz.U. 2016 r. poz. 1474 z późn.zm.) czyli po prostu grupowo zwalnia pracowników.

Warto pamiętać, że ten akt prawny może być stosowany do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników i używa się go w razie konieczności rozwiązania stosunków pracy przez pracodawcę, ale zawsze za wypowiedzeniem albo na drodze porozumienia stron.

Dodatkowo przyczyny wypowiedzenia muszą leżeć po stronie pracodawcy. Ten akt prawny przewiduje dwa tryby zwolnień. Pierwszy to zwolnienia grupowe, drugi to zwolnienia indywidualne. Przepisy dotyczące zwolnień grupowych będą miały zastosowanie, jeśli z przyczyn dotyczących wyłącznie pracodawcy jednorazowo zostaną zwolnieni wszyscy pracownicy lub w okresie 30 dni zostanie zwolnionych przynajmniej 10 pracowników.

Zwolnienia indywidualne są stosowane w przypadku zwolnień mniej licznych grup pracowników.

WAŻNE: Żeby zwolnić pracownika przebywającego na bezpłatnym w trybie zwolnień indywidualnych pracodawca konieczny jest brak sprzeciwu na takie działanie ze strony zakładowej organizacji związkowej, o ile takowa istnieje.

Cytowany akt prawny dopuszcza wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi przebywającemu na urlopie trwającym co najmniej 3 miesiące. Jednak rozwiązanie to stosowane jest tylko w przypadku zwolnień grupowych.

Gdybyśmy mieli do czynienia z drugim trybem zwolnień przewidzianych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników czyli ze zwolnieniami indywidualnymi przepisy dopuszczają także i w takim przypadku wypowiedzenie umowy o pracę ale pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową, przy założeniu oczywiście że działa ona w przedsiębiorstwie.

Jak więc łatwo zauważyć pracodawcy mali (czyli tacy, którzy nie stosują ustawy o zwolnieniach grupowych) mają gorszą pozycję niż ci duzi nie mogą bowiem wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi korzystającemu z urlopu bezpłatnego, o ile tylko nie są w stanie likwidacji, upadłości, albo nie ma przesłanek do zastosowania wobec pracownika przepisów o zwolnieniu dyscyplinarnym.

Paweł Wierzbicki

Prawnik

Podstawa prawna: art. 41 ustawy z 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 917); art. 5 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1474 z późn.zm.).