Osoba prowadząca działalność gospodarczą była za zwolnieniu lekarskim 10 dnia maja i 10 dni czerwca. Będąc na zwolnieniu dowiedziała się, że jest w ciąży. W związku z tym chce od maja płacić podwyższoną stawkę ZUS. Czy ZUS licząc średnią z 12 miesięcy nie zakwestionuje maja i czerwca
ODPOWIEDŹ
Tak, można zacząć opłacać składki społeczne od zadeklarowanej wyższej niż minimalna podstawy wymiaru by po urodzeniu dziecka otrzymywać wyższy zasiłek macierzyński. Jednak trzeba pamiętać o kilku zasadach.
UZASADNIENIE
Po pierwsze, jeżeli w maju i czerwcu przedsiębiorca chorował i miał prawo do zasiłku chorobowego i jednocześnie od maja zamierza opłacać składki społeczne (wszystkie, a nie tylko chorobową) od wyższej podstawy niż ustawowa najniższa, to nie będzie mógł obniżyć podstawy ani za maj ani za czerwiec, proporcjonalnie do okresu niewykonywania pracy z powodu choroby. Zmniejszeniu ulega bowiem tylko podstawa najniższa tj. stanowiąca 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce (lub dla początkujących - 30% mininalnego wynagrodzenia za pracę).
Po drugie, oczywiście podstawa zasiłku chorobowego za maj i czerwiec nie ulegnie zmianie. Będzie to średnia miesięczna podstawa składek chorobowych za okres od maja 2017 r. do kwietnia 2018 r. - o ile przez cały ten czas działalność była już prowadzona.
Po trzecie, aby w przyszłości otrzymywać wyższy zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka - a więc obliczony już z uwzględnieniem większych podstaw składek chorobowych - osoba prowadząca działalność nie powinna pobierać zasiłków chorobowych czy opiekuńczych przez co najmniej 3 kalendarzowe miesiące poprzedzające miesiąc porodu.
A to dlatego, że ZUS nie ustala na nowo podstawy wymiaru danego zasiłku, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.
Oznacza to, że jeżeli w trakcie ciąży będzie pobierany np. zasiłek chorobowy i między jego pobieraniem a nabyciem prawa do zasiłku macierzyńskiego nie będzie przerwy lub będzie, ale krótsza niż 3 pełne miesiące, to ZUS pozostawi podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego taką, jaką uprzednio wyznaczył dla zasiłku chorobowego. Może być więc tak, że ta podstawa nie będzie w ogóle uwzględniała wyższych kwot, od których były opłacane składki przed porodem (będzie tak przy częstych zwolnieniach).
Przykładowo, załóżmy że przewidywany termin porodu przypada na marzec 2019 r. i w tym miesiącu kobieta urodzi dziecko. Aby podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego została obliczona z okresu od marca 2018 r. do lutego 2019 r. (czyli ze średniej miesięcznej podstawy składkowej za ten okres), ostatni raz może pobrać zasiłek chorobowy w listopadzie 2018 r. Między listopadem a marcem wystąpią 3 kalendarzowe miesiące przerwy (grudzień, styczeń i luty).
Izabela Nowacka
Specjalistka w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Podstawa prawna: art. 3 pkt 4, art. 43, art. 48 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1368