Czy skup-sprzedaż złomu też jest objęty ustawą o zakazie handlu w niedzielę? Czy pracownicy zatrudnieni w firmie takiej firmie nie mogą pracować w niedziele wyznaczone jako niehandlowe?
ODPOWIEDŹ
Moim zdaniem w punkcie skupu-sprzedaży złomu nie można prowadzić handlu w niedzielę i zatrudniać przy tym pracowników. Ponieważ przepisy ustawy obowiązują od niedawna i nie ma jeszcze zbyt wielu wyjaśnień i o interpretację w tym zakresie proponuję zwrócić się o wykładnię przepisu do Państwowej Inspekcji Pracy.
UZASADNIENIE
Ustawa z 10 stycznia 2018 r. określa zasady dotyczące ograniczenia handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych. Zgodnie z art. 3 ustawy ilekroć w ustawie mowa o placówce handlowej – należy przez to rozumieć obiekt, w którym jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem, w szczególności: sklep, stoisko, stragan, hurtownię, skład węgla, skład materiałów budowlanych, dom towarowy, dom wysyłkowy, biuro zbytu – jeżeli w takiej placówce praca jest wykonywana przez pracowników lub zatrudnionych.
W sprawie definicji placówki handlowej wypowiedziało się też MPIPS w piśmie nr DPR-079-578/JS/MF/07. Zdaniem ministerstwa w celu dokonania wykładni pojęcia placówki handlowej należy posiłkować się wyjaśnieniami występującymi w słownikach języka polskiego, Polską Klasyfikacją Działalności, a także orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego. Na tej podstawie resort przyjmuje, że placówki handlowe to wszelkie instytucje, których główną działalnością jest działalność handlowa (hurtowa, detaliczna). Są to zatem takie placówki, które kupują wyroby w celu ich odsprzedaży. Ministerstwo, jako przykłady placówek handlowych wymienia: sklepy, stoiska, magazyny, hurtownie, stacje paliw, składy węgla, składy materiałów budowlanych, składnice, domy towarowe, domy wysyłkowe, czy biura zbytu. Zdaniem resortu, pojęcie placówki handlowej powinno także odnosić się do nowoczesnych form sprzedaży i kupna towarów (np. sprzedaż internetowa), pod warunkiem, że czynności charakterystyczne dla sprzedaży tych towarów będą dokonywane przez pracownika. Przyjmując interpretację Ministerstwa, to czy dana placówka powinna być objęta zakazem pracy w święta, decydujące znaczenie będzie miało to czy jej główną działalnością jest działalność handlowa. Jeśli pracodawca wykaże, że jego firma w przeważającej mierze nie ma charakteru handlowego, ale np. usługowy czy produkcyjny, takim zakazem nie będzie objęty. Ponieważ wskazana przez pracodawcę działalność, w tym rodzaj przeważającej działalności jest kodowana według PKD oraz EKD, wystarczy aby we wniosku o dokonanie wpisu (lub dokonanie zmian cech tego wpisu) do rejestru podmiotów gospodarki narodowej zawarł działalność niepodlegającą zakazowi.
Biorąc to pod uwagę moim zdaniem w punkcie skupu-sprzedaży złomu nie można prowadzić handlu w niedzielę.
Jednak ponieważ przepisy ustawy obowiązują od niedawna i nie ma jeszcze zbyt wielu wyjaśnień i o interpretację w tym zakresie proponuję zwrócić się o wykładnię przepisu do Państwowej Inspekcji Pracy.
W tym miejscu można wspomnieć jeszcze o stanowisku PIP w tej sprawie. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy (stanowisko to zostało uzgodnione z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną prowadzącą handel osobiście we własnym imieniu i na własny rachunek nie obowiązuje zakaz handlu w niedzielę także wtedy, gdy korzysta on z okazjonalnej i nieodpłatnej pomocy członków rodziny. Jednak stanowisko to budzi wątpliwości. PIP podkreśla, że osoby te nie mogą jednak być pracownikami lub zatrudnionymi u takiego przedsiębiorcy i wykonywać odpłatnej pracy w inne dni tygodnia.
Jednak znawcy prawa pracy mają poważne wątpliwości czy opublikowane przez PIP stanowisko jest zgodne z prawem. Nie są też pewni jaki w rzeczywistości status mają członkowie rodziny przedsiębiorcy pomagający mu w handlu w niedzielę. Nie wiadomo bowiem co zrobić np. z ich roszczeniami z tytuły wypadków przy pracy i czy ustalać w ich przypadku składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. W odróżnieniu od organów podatkowych stanowisko PIP nie jest wiążące i zawsze może zostać zmienione. Dlatego zalecamy ostrożność przy stosowaniu zawartych w nim reguł.
Iga Dębińska
Podstawa prawna: ustawa z 10 stycznia 2018 r. określa zasady dotyczące ograniczenia handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 305).