0
975
Oddelegowaliśmy naszych pracowników do prac we Francji; to nasza pierwsza „przygoda” z delegowaniem pracowników. W tym celu złożyliśmy wnioski do ZUS o wydanie zaświadczeń A1, w celu utrzymania tychże pracowników w polskim systemie ubezpieczeń. ZUS wydał zaświadczenia, natomiast na skutek interwencji francuskich instytucji, ZUS ponownie przeanalizował sprawę i zdecydował się wycofać zaświadczenie. Jak możemy rozwiązać ten problem? Konieczność zapłaty składek według stawek lokalnych, sprawi, że nasze przedsięwzięcie będzie na granicy opłacalności. Czy takie działanie w ogóle jest zgodne z prawem? Uważamy, że ZUS nie może wycofać się z wcześniej podjętej decyzji.
ODPOWIEDŹ
Na skutek interwencji instytucji państwa do którego oddelegowano pracowników, ZUS musi ponownie przyjrzeć się sprawie wydania zaświadczenia, a w razie uznania, że pracownicy nie mogą podlegać ustawodawstwu polskiemu, jest uprawniony do wycofania zaświadczenia. Decyzję ZUS o wycofaniu zaświadczenia można kwestionować przed sądem.
UZASANIENIE
Zgodnie z art. 12 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie prowadzi tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną delegowaną osobę.
Dokument A1 potwierdza, że pracownik podlega polskim ubezpieczeniom społecznym (płaci składki tylko w Polsce, pomimo wykonywania pracy w innym kraju) i z oczywistych względów może to mieć kluczowe znaczenie dla opłacalności podejmowanego przedsięwzięcia za granicą.
ZUS coraz częściej odmawia wydania zaświadczenia A1. Zdarza się również, że zaświadczenie, szczególnie w takich krajach jak Francja, Niemcy czy Belgia, jest podważane przez ubezpieczycieli z krajów, w którym praca jest wykonywana. Twierdzą oni, że zostało wydane bezpodstawnie i żądają zapłaty składek albo nawet nakładają grzywny.
WAŻNE: ZUS zaświadczeniem A1 potwierdza, któremu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega dana osoba tj. polskiemu czy zagranicznemu. Sytuacje takie mają miejsce w przypadku wykonywania pracy zarobkowej na terytorium kilku państw Unii Europejskiej.
Formularz A1 jest wiążący dla instytucji ubezpieczenia społecznego i sądów pozostałych państw członkowskich, a decyzję o jego wycofaniu lub stwierdzeniu nieważności może podjąć wyłącznie ta instytucja państwa członkowskiego, która go wydała, czyli polski ZUS.
ZUS zobowiązany jest do ponownego rozważenia prawidłowości swej decyzji, jeżeli instytucja państwa, na którego terytorium pracownik wykonuje pracę, wyraża jakiekolwiek wątpliwości co do prawidłowości faktów będących podstawą wydania tego zaświadczenia.
W przypadku gdy dodatkowe czynności przeprowadzone przez ZUS potwierdzają prawidłowość zarzutów zagranicznej instytucji, ZUS może wycofać formularz A1, a zainteresowani pracownicy od daty ustalonej pomiędzy instytucjami polską i zagraniczną powinni zostać zgłoszeni do systemu ubezpieczeń państwa faktycznego wykonywania pracy – co wiąże się z obowiązkiem uiszczenia w tym państwie stosownych składek.
Zgodnie z art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, pracownik podlega pod system ubezpieczeń społecznych państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeśli wykonuje w tym państwie znaczną część pracy lub państwa członkowskiego, w którym znajduje się centrum zainteresowania dla tej działalności, jeśli osoba ta nie zamieszkuje w jednym z państw, w których wykonuje znaczącą część pracy.
Powyższe przesłanki są mocno ocenne. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej informuje, że w sytuacji prowadzenia działalności na własny rachunek na terytorium dwóch lub więcej państw, dana osoba podlega ustawodawstwu tego państwa, w którym mieszka, o ile prowadzi tam znaczną cześć swojej działalności, czyli przekraczającą 25%. Znaczna część pracy oznacza mierzalną pod względem ilościowym znaczną część całej działalności osoby pracującej, która jest wykonywana w danym państwie.
Nie musi to być koniecznie największa część tej działalności. ZUS bierze w tym przypadku pod uwagę czas pracy i wynagrodzenie oraz inne kryteria, o ile te dwa podstawowe nie będą dawać jednoznacznego wyniku.
Z reguły ZUS bierze pod uwagę: obrót, czas pracy, liczbę świadczonych usług i dochód.
Drugie kryterium to centrum zainteresowania dla tej działalności, które ustala się na podstawie miejsca, gdzie znajduje się stała siedziba lub prowadzona jest stała działalność.
WAŻNE: Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy.
Odwołanie do sądu przesyła się za pośrednictwem ZUS. Odwołanie jest bezpłatne. Należy wskazać w nim, jakich błędów dopuścił się ZUS przy wydaniu decyzji, wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń, oraz przedstawić uzasadnienie.
Bartosz Drozdowicz
Radca prawny
Podstawa prawna: art. 12 ,13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L nr 166 z 30 kwietnia 2004 r. z późn.zm.).
