Odpowiedź
Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 1 marca 2020 roku zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Uzasadnienie
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy oraz aktami wykonawczymi należy wyróżnić badania lekarskie, którym w określonych warunkach muszą być poddawani wszyscy zatrudnieni pracownicy:
- badania wstępne – przeprowadzane w momencie przyjęcia pracownika do pracy,
- badania okresowe – którym podlega każdy pracownik niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy i warunków, w jakich praca jest wykonywana. Częstotliwość badań okresowych ustala lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywanej pracy oraz stan zdrowia pracownika,
- badania kontrolne – którym podlega każdy pracownik po niezdolności do pracy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 30 dni. W momencie stawienia się pracownika do pracy po zakończonej chorobie i zgłoszenia gotowości do wykonywania pracy, pracodawca obowiązany jest wystawić mu skierowanie na przeprowadzenie badania kontrolnego.
Na podstawie art. 12 ustawy o medycynie pracy każdy pracodawca jest zobowiązany jest do podpisania umowy o badania profilaktyczne z jednostką służby medycyny pracy. Na podstawie umowy jednostka medycyny pracy ma obowiązek wykonywania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pracowników oraz innych świadczeń zdrowotnych zawartych w umowie.
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy określono:
1) zakres wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników, o których mowa w art. 229 § 1, 2 i 5 Kodeksu pracy, tryb ich przeprowadzania oraz sposób dokumentowania i kontroli tych badań;
2) częstotliwość wykonywania badań okresowych;
3) zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, o której mowa w art. 229 § 6 zdanie drugie Kodeksu pracy, niezbędnej z uwagi na warunki pracy;
4) tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich:
a) o utracie przez pracownika zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy (art. 43 pkt 2 Kodeksu pracy),
b) o konieczności przeniesienia pracownika do innej pracy ze względu na stwierdzenie szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na zdrowie pracownika (art. 55 § 1 Kodeksu pracy),
c) stwierdzających, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego (art. 201 § 2 Kodeksu pracy),
d) o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku (art. 229 § 4 Kodeksu pracy),
e) stwierdzających u pracownika objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej (art. 230 § 1 Kodeksu pracy),
f) stwierdzających niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy u pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy lub u którego stwierdzono chorobę zawodową, lecz nie zaliczono go do żadnej z grup inwalidów (art. 231 Kodeksu pracy);
5) dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający badania profilaktyczne oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, niezbędną z uwagi na warunki pracy.
Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne korzysta z zaleceń dotyczących postępowania lekarskiego w stosunku do pracowników poddanych określonym narażeniom, upowszechnianych przez instytuty badawcze w dziedzinie medycyny pracy, a w odniesieniu do osób zatrudnionych w transporcie kolejowym także przez Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej.
Badania profilaktyczne kończą się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym:
1) brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku albo
2) istnienie przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku
– w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie..
Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych określają wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników zawarte w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Mając na uwadze obecną sytuacje w Polsce i na świecie związaną ze stanem epidemii Na mocy art. 31m ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Jeżeli odrębne przepisy w zakresie badań lekarskich, innych niż powyżej lub badań psychologicznych, wymagają posiadanie aktualnego orzeczenia lekarskiego albo psychologicznego, a ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., orzeczenie to zachowuje ważność, nie dłużej nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Jeżeli odrębne przepisy uzależniają wykonywanie określonych czynności lub uzyskanie określonych uprawnień w celu wykonania czynności zawodowych od posiadania odpowiedniego orzeczenia lekarskiego albo psychologicznego, orzeczenie takie powinno być wydane niezwłocznie, nie później niż do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Należy zauważyć, że przepisy nie mówią o badaniach wstępnych, tylko o braku konieczności wykonywania badań ponownych. Należy zauważyć, że jeżeli ośrodki medycyny pracy odmawiają przeprowadzania takich badań pracodawca powinien uznać wcześniejsze zaświadczenie lekarskie dostarczone przez pracownika, a wykonane podczas zatrudnienia u innego pracodawcy. Zatem nowe badanie należałoby zrobić w ciągu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Podstawa prawna: art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn.zm.); art. 12 ustawy z 27 czerwca 1997 roku o służbie medycyny pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1175); rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz.2067); art. 31 m ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374).
