Odpowiedź
Tak. Obecne przepisy mówią, że od 1 stycznia 2021 roku będzie obowiązek zgłaszania pracowników, którzy wykonują pracę na umowę o dzieło. Jednakże obowiązek ten nie będzie dotyczył osób wykonujących pracę na umowę o działo na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy lub pozostają w stosunku pracy. Umowę taką należy zgłosić do ZUS w terminie 7 dni od jej zawarcia.
Zaznaczyć należy, że jest to jedynie obowiązek rejestracyjny umowy o dzieło, a sama umowa o dzieło w dalszym ciągu nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Zauważyć trzeba, że płatnik składek w ZUS będzie miał ewidencjonowane zawierane przez niego takie umowy. Na dzień oddawanai numeru do druku nie było jeszcze druku na zgłaszanie do ZUS umów o dzieło, a co za tym idzie nie ma też kodu tej czynności.
Uzasadnienie
Ustawą z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono w artykule 22 dokonano zmiany do ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Tak więc, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, o czym mówi art. 36 ust. 1 ustawy o sus. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-4, 6-9b, 11, 12, 19-22, ust. 2, 2a i 2d, duchownych będących członkami zakonów lub klasztorów oraz osób współpracujących należy do płatnika składek. Należy podkreślić, że w art. 6 ustawy o sus zostały wymienione osoby fizyczne, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Wśród tych osób nie znajdują się osoby fizyczne zatrudnione na umowę o dzieło. Należy podkreślić, że przedmiotem umowy o dzieło jest zobowiązanie do wykonania dzieła, czyli osiągnięcia określonego, indywidualnego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Wykonanie dzieła najczęściej polega na:
- wytworzeniu rzeczy,
- zmianie rzeczy już istniejącej,
- naprawieniu rzeczy,
- przerobieniu rzeczy,
- uzupełnieniu albo rozbudowie rzeczy,
- połączeniu rzeczy z innymi rzeczami,
- dodaniu części składowych.
Rezultat umowy o dzieło powinien mieć byt samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. Nie powinno być uznane za dzieło coś, co nie odróżnia się w żaden sposób od innych występujących na danym rynku rezultatów pracy, gdyż wówczas zatraciłoby swój indywidualny charakter dzieła (wyroki Sądu Najwyższego: z 3 listopada 1999 r., sygn. akt IV CKN 152/00, z 27 sierpnia 2013 r., sygn. akt II UK 26/13, z 14 listopada 2013 r., sygn. akt II UK 115/13, z 4 czerwca 2014 r., sygn. akt II UK 543/13, oraz z 10 lipca 2014 r., sygn. akt II UK 454/13). Dzieło powinno być wyrazem kreatywności i umiejętności autora.
Wobec powyższych przepisów osoby zatrudnione na umowę o dzieło nie są objęte ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
WAŻNE: Jeśli umowa o dzieło została zawarta z firmą, która jest jednocześnie pracodawcą w związku zawartą umową o pracę albo w ramach tej umowy wykonywana jest praca na rzecz pracodawcy, to osoba ta objęta jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, chorobowym, wypadkowym i zdrowotnym.
Podkreślić należy, że każda osoba objęta ubezpieczeniami podlega zgłoszeniu do ZUS. Zatem, osoba zatrudniona na umowę o dzieło nie musi być zgłaszana do ZUS.
Jednakże, od 1 stycznia 2021 roku w związku z wprowadzeniem art. 22 pkt 1 w zmianach do ustawy „covidowej” wejdzie w życie art. 36 pkt 17 ustawy o sus w brzmieniu „płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa tata zawarta zostanie z osobą z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy”
Dodatkowo w zmianach wprowadzono także w pkt 2 do art. 45 ust. 1 po pkt 1 pkt 1b.
Trzeba przypomnieć, że art. 45 ustawy o sus mówi o tym ,że na koncie płatnika składek:
- ewidencjonuje się dane identyfikacyjne, numery rachunków składkowych, numer NIP i numer identyfikacyjny REGON, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów lub jednego z nich - numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, nazwy i numery rachunków bankowych płatnika składek, dane informacyjne płatnika składek, w tym szczególną formę prawną według krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), kod rodzaju działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) oraz wszelkie inne dane konieczne do obsługi konta, a w szczególności do celów rozliczania należności z tytułu składek oraz do celów prowadzenia postępowania egzekucyjnego, w tym informacje dotyczące wspólników spółek cywilnych, jawnych i komandytowych, w zakresie rejestrowanym w Centralnym Rejestrze Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników;
- ewidencjonuje się liczbę pracowników, za których jest opłacana składka na Fundusz Emerytur Pomostowych;
- prowadzone są rozliczenia należnych składek, wypłacanych przez płatnika zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających zaliczeniu na poczet składek oraz innych składek pobieranych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
- ewidencjonuje się dane niezbędne do realizacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zadań zleconych odrębnymi przepisami.
Od 1 stycznia 2021 roku dodatkowo na koncie płatnika składek będzie się ewidencjonowało informacje dotyczące zawartych umów o dzieło.
Także, od 1 stycznia 2021 roku zgodnie z art. 22 pkt 3 zmian do ustawy „covidowej” – w myśl art. 49 ust. 2 pkt 9 Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia, określi wzór informacji o zawartych umowach o dzieło. Zauważyć trzeba, że obecnie przedmiotowy wzór nie jest opublikowany.
Niemniej z dniem wejścia w życie zmian do ustawy „covidowej” tj. z dniem 31 marca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Zakład ma obowiązek udostępnienia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz organom Krajowej Administracji Skarbowej na ich żądanie dane wymienione w art. 50 oraz dodatkowo dane dotyczące takich umów o dzieło – art. 50 ust.17 pkt 5 ustawy o sus.
Nadmienić trzeba, że od 1 stycznia 2021 roku umowy o dzieło nadal nie będą objęte ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
Podstawa prawna: art. 22 ustawy z 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568); art. 36, art. 45, art. 49, art. 5o ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 266).
