Odpowiedź
Przedsiębiorca uzyskawszy prawo do skorzystania z opłacania składek od przychodów, może samodzielnie lecz nieodwracalnie z tego prawa zrezygnować. Niemniej jeżeli przedsiębiorca będzie
wykonywał dla byłego bądź obecnego pracodawcy te czynności, co wykonywał dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym, prawo do korzystania z tej ulgi nie będzie przysługiwało. Także korzystanie przez 36 miesięcy z ulg, nie daje dalszego przywileju do korzystania z „małego ZUS”.
Ustalenie składek:
1) roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym/ liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym,
2) x 30 = średni przeciętny przychód.
Wynik z pkt 1 x współczynnik ustalony przez Prezes ZUS (ogłoszony w Monitorze Polskim) na bieżący rok, to 0,5083 = podstawa wymiaru składek.
Podstawa wymiaru składek musi się mieścić między 30% minimalnego wynagrodzenia a 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonego na dany rok.
Od ustalonej podstawy wymiaru składek należy obliczyć składkę emerytalną 19,52%, rentową 8%, chorobową (dobrowolna) 2,45%, wypadkową 1,67%.
Przedsiębiorca będący na zwolnieniu lekarskim jest osobą nadal prowadzącą działalność gospodarczą. Na zwolnieniu lekarskim przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzania składki zdrowotnej za ten czas. Zatem okres chorobowego należy zaliczyć do czasu prowadzenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie sposób ustalenia składek nie zmieni się.
Uzasadnienie
Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych dla powyższych przedsiębiorców, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu.
WAŻNE: Najniższa podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.
Wobec powyższego w 2019 roku podstawa wymiaru składek małego zus nie może być:
-
wyższa niż 2859 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego),
-
niższa niż 675 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu 2019 r.),
-
gdy wyliczona podstawa będzie niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia, to najniższa podstawa wymiaru składek będzie równa 30% minimalnego wynagrodzenia czyli 675 zł.
Najniższą podstawę wymiaru składek przedsiębiorca ustala na dany rok kalendarzowy, mnożąc uzyskany przez ubezpieczonego przeciętny miesięczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik, który ogłoszony na dany rok kalendarzowy. Otrzymany wynik jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Przeciętny miesięczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym jest obliczany według następującego wzoru:
roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym
x 30
liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym
i jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Współczynnik na dany rok kalendarzowy jest obliczany według następującego wzoru:
prognozowane przeciętne wynagrodzenie ogłoszone w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy
x 0,24
minimalne wynagrodzenie obowiązujące w styczniu danego roku kalendarzowego
i jest zaokrąglany do czterech miejsc po przecinku w górę, jeśli na piątym miejscu po przecinku jest liczba równa lub wyższa niż 5, lub w dół, jeśli jest niższa.
Należy dodać, że wysokość powyższego współczynnika ogłasza Prezes ZUS na dany rok kalendarzowy, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ogłoszenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
WAŻNE: Współczynnik na rok 2019 został ustalony w wysokości 0,5083.
Roczny limit przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc trzydziestokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku kalendarzowego przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym i jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.
Jednakże przedsiębiorca może zadeklarować jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kwotę wyższą niż najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Może także może zrezygnować z uprawnienia do ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Rezygnacja oznacza, że za miesiąc, w którym zrezygnował z uprawnienia, oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego ustala najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na zasadach ogólnych.
Poniższe formy działalności eliminują przedsiębiorcę do skorzystania z małego ZUS:
-
w poprzednim roku kalendarzowym przedsiębiorca prowadził działalność w formie karty podatkowej i korzystał ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 i 2491 oraz z 2018 r. poz. 62, 86, 650 i 1499),
-
przedsiębiorca spełnia warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, tj. składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia
-
w poprzednim roku kalendarzowym prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych;
-
w poprzednim roku kalendarzowym także prowadził pozarolniczą działalność:
-
jako twórca i artysta;
-
jako osoba prowadząca działalność w zakresie wolnego zawodu:
-
a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
-
-
jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
-
jako osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 i 949).
-
-
przedsiębiorca wykonuje dla byłego bądź obecnego pracodawcy to co robił dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.
Jeżeli przedsiębiorca ustalał najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, to również nie podlega małemu ZUS.
Przykładowe ustalenie składek dla rocznego przychodu w wysokości 42 583 zł
1. Roczny przychód z działalności w poprzednim roku kalendarzowym/ liczba dni kalendarzowych prowadzenia działalności x 30 = średni przeciętny przychód:
42 583 zł : 365 dni x 30 dni = 3500 zł
2. Wynik z pkt 1 x współczynnik Prezes ZUS ogłasza w monitorze polskim na bieżący rok – w 2019 roku to 0,5083 = podstawa wymiaru składek:
3500 zł x 0.5083 = 1779 zł
Podstawa wymiaru składek mieści sie między 30% minimalnego wynagrodzenia a 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonego na dany rok tj. w przedziale od 2859 do 675 zł.
Następnie od kwoty 1779 należy obliczyć stawki składek ZUS:
-
emerytalną – 1779 zł x 19,52% = 347,27 zł,
-
rentową – 1779 z x 8% - 142,32 zł,
-
chorobową (dobrowolną) – 1779 zł x 2. 45% = 43,59 zł
-
wypadkową – 1779 zł x 1,67% = 29,71 zł
-
zdrowotną – 342,32 zł stała
Kwestię przebywania przedsiębiorcy na zwolnieniu lekarskim, a ustaleniem średniego przychodu z działalności gospodarczej należy rozumieć w następujący sposób:
-
zwolnienie lekarskie nie zawiesza, nie kończy i nie rozpoczyna działalności gospodarczej,
-
przedsiębiorca przebywający na zwolnieniu lekarskim jest zobowiązany do płacenia składki zdrowotnej,
-
ustalenie średniego przeciętnego przychodu wiąże się z ustaleniem liczby dni prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej, to liczba dni podlegania w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności.
Zatem przebywanie 9 miesięcy na zwolnieniu lekarskim, należy potraktować jak prowadzenie działalności gospodarczej, co wiąże się z zaliczeniem tych dni do wyznaczenia średniego przeciętnego przychodu.
WAŻNE: Przedsiębiorca może zadeklarować jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kwotę wyższą niż najniższa podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia.
Podstawa prawna: ustawa z 20 lipca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. po z. 1577 z późn.zm.); ustawa z 13 października o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 z późn.zm.).
