ODPOWIEDŹ
Urlop wypoczynkowy za 2014 r. uległ już przedawnieniu. Pracownica zachowała jednak prawo do urlopu za 2015 r. w pełnym wymiarze, oraz do urlopu
UZASADNIENIE
W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop:
u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;
u kolejnego pracodawcy w wymiarze:
proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.
Zatem zakładając, że w 2014 r. pracownica miała prawo do urlopu kolejnego (a nie pierwszego w życiu zawodowym) za 2014 r. nabyła prawo do urlopu proporcjonalnego do okresu zatrudnienia w tymże roku - od marca do grudnia tj. w wymiarze 10/12 z 20 lub 26 dni (odpowiednio 17 lub 22 dni). Nie podano bowiem informacji, który z dwóch podstawowych wymiarów dotyczy pracownicy. Jednak urlop ten uległ przedawnieniu.
Urlopy przedawniają się bowiem z upływem trzech lat od dnia, w którym stały się wymagalne. Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 k.p.), bądź najpóźniej z dniem 30 września następnego roku, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy. Jeśli więc nie przesunięto urlopu na 2015 r. (a pewnie tak się nie stało ze względu na urlopy związane z rodzicielstwem), to urlop za 2014 r. przedawnił się 31 grudnia 2017 r.
Z kolei za 2015 r. pracownica nabyła prawo do pełnego wymiaru urlopu tj. 20 lub 26 dni, gdyż ani urlop macierzyński ani rodzicielski nie wpływają negatywnie na prawo do kolejnego urlopu ani też nie obniżają wymiaru urlopu.
Przez cały 2016 i 2017 rok pracownica przebywała na urlopie wychowawczym. Za te lata nie nabyła prawa do urlopu wypoczynkowego. Natomiast w 2018 r. urlop wychowawczy się zakończy. Pracownik powracający do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie urlopu wychowawczego nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym, ustalanym jak w przypadku podjęcia zatrudnienia w trakcie roku u kolejnego pracodawcy.
nnymi słowy, pracownica nie nabyła prawa do urlopu wypoczynkowego za okres trwania urlopu wychowawczego w 2018 r., lecz zyska go w wymiarze zależnym od okresu zatrudnienia w 2018 r. czyli liczonym po powrocie
Pozostaje kwestia wypowiedzenia umowy o pracę tej pracownicy i upływ okresu wymówienia. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego - do dnia zakończenia tego urlopu. Oznacza to, że nie można pracownicy wypowiedzieć umowy w dniu 11 lipca 2018 r., bo będzie to jeszcze dzień urlopu wychowawczego.
Po drugie, pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem (art. 1868 k.p.).
Zatem, pracodawca powinien przyjąć pracownicę po zakończeniu urlopu wychowawczego. Jednak jeżeli pracodawca nie ma faktycznie możliwości przyjęcia pracownicy do pracy na jej dotychczasowym lub innym stanowisku pracy (zgodnym z jej kwalifikacjami zawodowymi), to po zakończeniu urlopu fakt ten może być przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę. Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony wymaga uzasadnienia. Jako przyczynę dokonania wypowiedzenia można wskazać likwidację stanowiska pracy pracownicy (wyrok Sądu Najwyższego z 3 listopada 1994 r.; sygn. akt I PRN 77/94).
WAŻNE: Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownicy, która jest w trakcie urlopu wychowawczego, chyba że firma ulega likwidacji lub jest
Jeżeli chodzi o okres wypowiedzenia (dokonanego po zakończeniu urlopu wychowawczego), to zależy on od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony u niego co najmniej 3 lata. Jeżeli więc pracodawca wręczy pracownicy oświadczenie o wypowiedzeniu w trakcie miesiąca np. 12 lipca 2018 r., od razu pierwszego dnia po urlopie, to i tak rozpocznie ono swój bieg dopiero 1 sierpnia, a upłynie 31 października. Wtedy umowa ulegnie rozwiązaniu. W okresie wypowiedzenia pracownica może wykorzystać w naturze zaległy urlop za 2015 r.
WAŻNE: Pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
W razie skrócenia okresu wypowiedzenia do 1 miesiąca, upłynie ono 31 sierpnia.
W tym przypadku za 2018 r. pracownicy będzie przysługiwał urlop w wymiarze 2/12 z 20 lub 26 dni (za lipiec i sierpień) czyli odpowiednio 4 lub 5 dni.
Z kolei przy 3-miesięcznym okresie wypowiedzenia urlop wyniesie 4/12 z 20 lub 26 dni (lipiec - październik) tj. odpowiednio 7 dni lub 9 dni. Jeżeli pracownica w okresie wypowiedzenia nie wykorzysta urlopów w naturze, będzie jej przysługiwał ekwiwalent pieniężny.
Jeśli chodzi o „zasiłek wychowawczy”, to chodzi tu faktycznie o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Zatem, z natury tego świadczenia wynika, że przysługuje ono w okresie przebywania na urlopie wychowawczym.
Po jego zakończeniu osoba przestaje spełniać podstawowy warunek. Przy ubieganiu się o dodatek należy złożyć zaświadczenie pracodawcy albo oświadczenie o okresie, na który został udzielony urlop wychowawczy, oraz o okresach zatrudnienia. To też potwierdza, że dodatek wychowawczy jest związany z okresem trwania urlopu wychowawczego (choć sam dodatek też przysługuje przez określony czas tj. 24 miesiące, a dłużej tylko w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie lub w przypadku opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym).
Izabela Nowacka
Specjalistka w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Podstawa prawna: art. 30 § 2
1
, § 4, art. 36 § 1, art. 36
1
, art. 153 § 2, art. 154, art. 155
1
, art. 155
2
, art. 155
2a
, art. 155
3
, art. 161, art. 168, art. 171, art. 186, art. 186
4
, art. 186
8
, art. 291 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 108 z późn.zm.); art. 8 pkt 2, art. 10, art. 23 ust. 4 pkt 3 lit. e) ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1952 z późn.zm.).
