W jednostce została powołana komisja socjalna, w skład której wchodzą przedstawiciele związków zawodowych, inni pracownicy oraz emeryt. Jeden z członków komisji twierdzi, że emeryt nie może zasiadać w komisji. Czy są jakiekolwiek przesłanki, które by na to nie pozwalały?
ODPOWIEDŹ
Żadne przepisy nie określają ani składu zakładowej komisji socjalnej, ani sposobu powoływania i odwoływania jej członków, długości kadencji czy zakresu kompetencji. Takie zagadnienia powinny się znaleźć w wewnętrznych regulacjach jednostki dotyczących zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS).
UZASADNIENIE
Należy pamiętać, że zapisy regulaminu ZFŚS nie mogą być sprzeczne z przepisami ustawy 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ustawa o ZFŚS), a także z przepisami ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.
Przepis art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS stanowi, że zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu (z uwzględnieniem kryterium socjalnego) oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. A jeśli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Ustawa o związkach zawodowych w art. 27 ust. 1 stanowi natomiast, że ustalanie zasad wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym podział środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności, ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładową organizacją związkową. Pracodawca może samodzielnie ustalić regulamin funduszu, jeśli ma kilka związków zawodowych, które w ciągu 30 dni nie przedstawią wspólnego stanowiska w tej sprawie (art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych).
Z przepisów tych wynika, że o tym, kto zasiada w komisji socjalnej (jeśli taki organ zostanie przewidziany w regulaminie ZFŚS), decyduje pracodawca:
● wraz z organizacją związkową – jeśli taka funkcjonuje u niego,
● wraz z przedstawicielem załogi – jeśli nie ma u niego związków zawodowych,
● samodzielnie – jeśli działa u niego kilka organizacji związkowych, które nie przedstawiły swojego stanowiska w tej sprawie w ciągu 30 dni.
Każda zmiana regulaminu ZFŚS (w tym dotycząca składu komisji socjalnej) wymaga zachowania takiej samej procedury, jak przyjęcie tego dokumentu w wersji pierwotnej.
Anna Skoczek
Podstawa prawna: ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 2191); ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r. poz. 234 z późn. zm.).