Podstawowy system czasu pracy
System stosowany jest najczęściej u pracodawców potrzebujących pracowników w stałych i określonych godzinach pracy. W systemie tym pracownik może pracować maksymalnie 8 godzin na dobę. Można go wprowadzić w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli w firmie nie ma przepisów wewnątrzzakładowych.
Okres rozliczeniowy w tym systemie czasu pracy może wynosić do 4 miesięcy. Istnieje jednak możliwość wydłużenia go do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Zadaniowy system czasu pracy
Wprowadzenie tego systemu musi być uzasadnione rodzajem pracy, jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy. System ten wprowadza się wówczas, gdy występuje brak możliwości lub znaczne utrudnienie w planowaniu oraz bezpośrednim nadzorowaniu liczby przepracowanych godzin, a także niemożność rzeczywistego ewidencjonowania godzin pracy pracowników. System ten polega na wyznaczeniu pracownikowi z góry zdań, które ma wykonywać w umowie o pracę lub załączniku do niej lub w innym dokumencie tworzącym stosunek pracy. Praca w tym systemie może się odbywać maksymalnie 8 godzin na dobę.
Zadaniowy czas pracy wprowadza się podobnie, jak w poprzednich systemach, tj. w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli w firmie nie ma przepisów wewnątrzzakładowych.
Podstawowy okres rozliczeniowy trwa do 4 miesięcy. Może być on przedłużony do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Równoważny system czasu pracy
System ten powinien wprowadzić pracodawca, który ma zapotrzebowanie na pracę przez większą część doby lub przez całą dobę w różne dni tygodnia. System ten charakteryzuje się wydłużaniem godzin pracy w niektóre dni tygodnia i ich odpowiednim zmniejszaniem w pozostałych dniach. W ramach równoważnego systemu pracy praca może odbywać się:
do 12 godzin na dobę,
do 16 godzin na dobę (przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy),
do 24 godzin na dobę (odnośnie do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych).
Podobnie jak w podstawowym systemie czasu pracy może on zostać wprowadzony w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli w firmie nie ma przepisów wewnątrzzakładowych.
Podstawowy okres rozliczeniowy to w tym przypadku 1 miesiąc. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady.
W przypadku gdy praca odbywa się do 12 godzin lub do 24 godzin okres rozliczeniowy może być przedłużony do:
do 3 miesięcy w szczególnie uzasadnionych przypadkach,
do 4 miesięcy przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych,
do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Dla pracy odbywającej się do 16 godzin okres rozliczeniowy można przedłużyć do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
System skróconego tygodnia pracy
System ten sprawdza się u pracodawcy mającego zapotrzebowanie na pracę przez dłużej niż 8 godzin na dobę i w różne dni tygodnia. System ten charakteryzuje się możliwością wydłużenia pracy w niektóre dni tygodnia, przy jednoczesnym skróceniu pracy do mniej niż 5 dni w tygodniu.
W firmie jest wprowadzany na podstawie umowy o pracę. Wprowadzany jedynie na pisemny wniosek pracownika. W tym systemie praca może się odbywać maksymalnie przez 12 godzin na dobę.
Podstawowy okres rozliczeniowy trwa do 1 miesiąca. Może być on przedłużony do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Weekendowy system czasu pracy
System ten mogą stosować pracodawcy, którzy mają zapotrzebowanie na pracę w piątki, soboty i niedziele. Podobnie, jak w systemie skróconego czasu pracy praca może odbywać się maksymalnie przez 12 godzin na dobę.
Jest wprowadzany tak samo, jak system skróconego czasu pracy.
Podstawowy okres rozliczeniowy trwa do 1 miesiąca. Może być on przedłużony do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Przerywany system czasu pracy
System ten stosowany jest najczęściej wtedy, gdy pracownik ma do wykonania pracę na początku dnia, a następnie pod koniec dniówki roboczej. Polega on na wprowadzeniu jednej, z góry zaplanowanej przerwy nie dłuższej niż 5 godzin. Przerwy tej nie wliczamy do czasu pracy ale przysługuje za nią prawo do połowy wynagrodzenia liczonego jak za przestój.
Przerywany system czasu pracy wprowadza się w:
układzie zbiorowym pracy,
porozumieniu zawieranym z zakładową organizacją związkową,
porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników w przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa,
umowie o pracę dla pracowników zatrudnionych u pracodawcy będącego osobą fizyczną, prowadzącego działalność w zakresie rolnictwa i hodowli, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa.
Praca w tym systemie może się odbywać maksymalnie przez 8 godzin na dobę.
Jego podstawowy okres rozliczeniowy to do 4 miesięcy. Może być on przedłużony do 12 miesięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Praca w ruchu ciągłym
Taka organizacja pracy jest stosowana przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane. Ponadto można ją wprowadzić w przypadku, gdy praca nie może być wstrzymana ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności. Ten rodzaj systemu pracy charakteryzuje się możliwością wydłużenia normy tygodniowej do 43 godzin przeciętnie na tydzień.
Praca może się odbywać maksymalnie przez 8 godzin na dobę (ustalenie większej niż 8 godzin liczby godzin pracy będzie planowaniem pracy nadliczbowej, co jest niedopuszczalne), ale jednego dnia w niektórych tygodniach okresu rozliczeniowego może zostać wydłużona do 12 godzin na dobę.
Ten system czasu pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli w firmie nie ma przepisów wewnątrzzakładowych.
Podstawowy okres rozliczeniowy to do 4 tygodni. Można go wydłużyć do 12 mieięcy w przypadkach uzasadnionych obiektywnymi lub technicznymi przyczynami albo dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Opr. red.
