Przystąpienie pracowników jednostek sfery budżetowej do PPK

Pracownicze Plany Kapitałowe są dobrowolnym systemem długoterminowego oszczędzania dla Pracowników, tworzonym i współfinansowanym przez pracodawców i budżet państwa.
Uczestnikami PPK są:

1. podmiot zatrudniający (pracodawca) – zgodnie z ustawą o pracowniczych planach kapitałowych to:
   – pracodawca;
   – nakładca;
   – rolnicze spółdzielnie produkcyjne lub spółdzielnie kółek rolniczych;
   – zleceniodawca;
   – podmiot, w którym działa rada nadzorcza 
2. osoby zatrudnione (pracownicy) podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów w Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tj.: 
   – pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla oraz młodocianych);
   – osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia; członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych;
   – osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług;
   – członkowie rad nadzorczych wynagradzani z tytułu pełnienia tych funkcji,
   – osoby wskazane powyżej przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Jednakże zwolnieni z obowiązku prowadzenia PPK są;

• pracodawcy, którzy w dniu rozpoczęcia działania na niego ustawy prowadzi Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) i odprowadza składki podstawowe w wysokości co najmniej 3,5 % wynagrodzenia, jeżeli w PPE uczestniczy co najmniej 25% osób zatrudnionych,
• mikroprzedsiębiorcy, jeżeli wszystkie osoby zatrudnione złożą mu deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK,
• osoby fizyczne, które zatrudniają, w zakresie niezwiązanym ze swoją działalnością, osobę fizyczną, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tej osoby np. osoba prowadząca działalność, a zatrudniająca opiekunkę do osoby starszej, które to zatrudnienie różni się od przedmiotu prowadzonej działalności.

Oszczędności zgromadzone w ramach PPK są prywatne i mogą być w każdej chwili wycofane, dodatkowo podlegają dziedziczeniu.
Pracownik może skorzystać z oszczędności na PPK w sytuacji:

• powyżej choroby także małżonka i dzieci – do 25% zgromadzonych środków bez obowiązku zwrotu,
• 100 % środków (z obowiązkiem zwrotu – z możliwością rozłożenia na raty do 15 lat) na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu na budowę domu lub zakupu mieszkania – tylko osoby do 45 roku życia.
  Uwzględniany jest także wniosek pracownika o zwrot zgromadzonych środków. Jednakże taki wniosek wiąże się z pomniejszeniem oszczędności na PPK o:
• 30% środków pochodzących z wpłat pracodawcy (wpłaty te zwolnione są ze składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) – które zapisywane są pracownikowi jako składka na ubezpieczenie ZUS,
  – środki pochodzące z dopłat z budżetu państwa,
  – podatek od zysków kapitałowych.

Podmiot zatrudniający dokonuje wyboru instytucji finansowej w porozumieniu ze związkami zawodowymi, a jeśli w firmie nie ma związków,to w porozumieniu z reprezentacją osób zatrudnionych i automatycznie zapisuje do programu wszystkich zatrudnionych pracowników, którzy ukończyli 18. i nie ukończyli 55. roku życia, podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pod warunkiem że osoby te nie zrezygnowały z dokonywania wpłat do PPK. 
Natomiast pracownicy, którzy kończyli 55 lat i nie ukończyły 70. roku życia mogą dobrowolnie dołączyć do PPK składając wniosek, jednakże wcześniej pracodawca musi poinformowac tych pracowników, że mają taką możliwość.
Wpłaty pracownika na PPK przekazywane są w wysokości od 2% do 4% wynagrodzenia brutto, gdzie 2 % to wpłata podstawa, a kolejne 2% to dobrowolna wplata dodatkowa. Dodać trzeba, że jeżeli wynagrodzenie nie przekracza 120% minimalnego wynagrodzenia, to wpłata podstawowa może zostać obniżona do 0,5%.
Wpłaty pracodawcy na PPK przekazywane są w wysokości od 1,5% do 4% wynagrodzenia brutto, gdzie 1,5 % to wplata podstawowa, a 2,5% maksymalnie, to dobrowolna wpłata dodatkowa.
Wpłaty Państwowe przekazywane są w wysokości 250 zł jednorazowej wpłaty powitalnej + 240 zł dopłaty rocznej.
Należy podkreślić, że wysokość wpłat pracownika i wpłat pracodawcy naliczana jest procentowo od wysokości wynagrodzenia brutto pracownika. Wpłaty ze strony Państwa nie zależą od dochodów pracownika, tylko określone są kwotowo.
Pracownik otrzyma kwoty ze strony państwa jeżeli:

• przez 3 miesiące będzie oszczędzał na PPK i przez ten okres dokona wpłat podstawowych, to w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału, w którym spełnił warunki do otrzymania wpłaty – otrzyma wpłatę powitalną,
• wpłaty podstawowe i dodatkowe w danym roku wyniosą 3,5% liczone od 6–krotności minimalnego wynagrodzenia w roku, za który dopłata jest należna.

W roku 2020 kwota kwalifikująca do dopłaty rocznej wynosi 546 zł (2600 zł x 6 x 3,5%).
Jeżeli pracownik osiąga niskie dochody, to może obniżyć wpłaty od 2% do 0,5% wynagrodzenia brutto. Jednakże wysokość dopłat pracodawcy pozostaje bez zmian, tj. 1,5%. Także dopłaty za strony państwa pozostają bez zmian.
Dodać trzeba, że wpłaty przekazywane przez pracodawcę stanowią przychód pracownika, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że wynagrodzenie netto pracownika po potrąceniu wpłat do PPK (swojej wpłaty podstawowej) oraz podatku dochodowego od wypłat pracodawcy obniży się o przeszło 2%.
Natomiast, wpłaty od Państwa na rachunek PPK pracownika (powitalna i roczna) nie będą stanowiły dochodu dla pracownika, a co za tym idzie nie będzie pobierany podatek dochodowy od osób fizycznych.
W sytuacji, gdy pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby, pracodawca nie pobiera i nie odprowadza wpłat na PPK ponieważ wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy nie stanowią podstawy do naliczania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Oszczędnościami pracownika w PPK może zarządzać tylko instytucja, która posiada odpowiednie doświadczenie i środki opisane w ustawie. Gromadzone środki są inwestowane w fundusze zdefiniowanej daty, których polityka inwestycyjna w miarę zbliżania się pracownika do  60. roku życia będzie się automatycznie zmieniała w taki sposób, aby ograniczyć poziom ryzyka inwestycyjnego. Dodać trzeba, że inwestowanie wiąże się z ryzykiem, a co za tym idzie środki zgromadzone w PPK nie są gwarantowane. 
Trzeba zauważyć, że oszczędzanie w PPK nie odbywa się bezkosztowo. Całkowite koszty zarządzania PPK nie mogą przekroczyć 0,6%wartości aktywów netto funduszu w skali roku. Na koszty te składają się:

• opłata za zarządzanie nie może być wyższa niż 0,5% wartości aktywów netto funduszu w skali roku,
• wynagrodzenie z osiągnięty wynik, to maksymalnie 0,1% aktywów netto funduszu w skali roku.

Wszelkie opłaty związane z prowadzeniem rachunku przez instytucje finansowe są ujawniane uczestnikom PPK.
Program rozpoczął się 1 lipca 2019 roku. Od 1 lipca 2020 roku do programu przystąpiły firmy zatrudniające co najmniej 250 osób według stanu zatrudnienia na 31 grudnia 2018 roku.
Firmy zatrudniające od 50 do 250 osób według stanu na 30 czerwca 2019 roku, weszły do PPK 1 stycznia 2020 roku. Natomiast firmy zatrudniające od 20 do 50 osób  według stanu na 31 grudnia 2019 roku dołączyły do PPK 1 lipca 2020 roku. 
Ostatnią grupa pracowniczą są osoby zatrudnione w przedsiębiorstwach i jednostkach sektora finansów publicznych. Ta grupa zawodowa wejdzie do programu 1 tycznia 2021 roku, z tym że najpóźniej do 10 maja 2021 roku pracodawca będzie musiał podpisać umowę  o prowadzeni PPK a pierwsze wpłaty na PPK zostaną pobrane i odprowadzone od pierwszego wynagrodzenia po podpisaniu umowy.
Podmiot zatrudniający może wybrać instytucję finansową do gromadzenia środków w PPK spośród poniższych:

• fundusze inwestycyjne zarządzane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych,
• fundusze emerytalne zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne albo pracownicze towarzystwa emerytalne,
• zakłady ubezpieczeń.

Ze zgromadzonych środków pracownik może korzystać po 60. roku życia.
Wypłat można dokonać:

• 25% środków zgromadzonych jednorazowo,
• pozostałe 75 % środków co najmniej w 120 ratach (10 lat),
• Uczestnik PPK może także zdecydować czy:
• dokonać wypłaty zgromadzonych środków jednorazowo 100 %  lub w mniejszej licznie rat niż 120, jednakże od takich wypłat trzeba będzie zapłacić podatek od zysków kapitałowych,
• dokonać wypłaty transferowej na:
  – polisę w zakładzie ubezpieczeń z prawem do świadczenia okresowego lub dożywotniego,
  – rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej założeniem, że wypłata tych środków może się odbyć zgodnie z ustawą,
  – wypłatę środków w formie świadczenia małżeńskiego.

Z chwilą wypłat, pracodawca nie dokonuje wpłat na PPK jak i nie są dokonywane wpłaty z budżetu państwa.

Podstawa prawna: ustawa z 4 października 2108 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1342).