Nasza firma od ponad roku przygotowywała się do kontraktu z firmą z FChin. Obecnie planowany jest wyjazd i podpisanie umowy. Firma poniosła już koszty noclegów i biletów lotniczych. Jednak główny technolog odmówił wyjazdu, mimo polecenia służbowego, ze względu na epidemię koronowirusa w Chinach. Czy pracownik ma prawo odmówić takiego wyjazdu? Czy można go ukarać za niewypełnienie polecenia służbowego?
Odpowiedź
Pracowni ma prawo odmówić wykonania polecenia służbowego, w tym wypadku wyjazdu do Chin, w sytuacji szerzącej się epidemii. Moim zdaniem nie ma przesłanek do ukarania pracownika, nawet gdy jego odmowa naraża pracodawcę na wymierną szkodę.
Uzasadnienie
Pracodawca jest obowiązany w szczególności zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Na mocy art. 207 Kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
- organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
- zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
- reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
- zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
- uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.
Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest dbanie o bezpieczne warunki pracy nie tylko w zakładzie pracy, ale także w każdym innym miejscu, w którym pracownik na polecenie przełożonego wykonuje obowiązki służbowe. W przedmiotowej sytuacji pracodawca powinien uszanować odmowę wyjazdu głównego technologa do Chin, ponieważ rozprzestrzeniający się koronwirus stanowi realne zagrożenie dla zdrowia pracownika, a polecenie wyjazdu służbowego stanowi naruszenie zasad bezpieczeństwa. Konsekwencją postrzegania tej sytuacji poprzez bezpieczeństwo i higiena pracy jest prawo pracownika do odmowy wyjazdu, co skutkuje niemożnością dochodzenia od pracownika kosztów zorganizowania wyjazdu.
Podstawa prawna: art. 207, art. 210 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn.zm.).