0
987
Osiągnięcie wieku emerytalnego nie będzie oznaczało automatycznego końca zakazu wypowiadania umowy o pracę. Wskutek specjalnych rozwiązań gwarancje zatrudnienia będą dłuższe.
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Tak brzmi art.39 Kodeksu pracy (dalej: k.p.), ustanawiający tzw. ochronę przedemerytalną. Jego treści nie zmodyfikowała ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, która podwyższyła wiek emerytalny od 1 stycznia 2013 r. do 67 lat dla obu płci z 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Spowodowała jedynie późniejsze wchodzenie w ochronę, ale z jednym wyjątkiem. Mianowicie na mocy art. 18 wydłużyła okres ochronny do dnia uzyskania podwyższonego wieku emerytalnego tym pracownikom, którzy korzystali już z niej 1 stycznia 2013 r.
Takie specjalne rozwiązania zostały też przewidziane od 1 października 2017 r., bo tego dnia wiek emerytalny wraca do poziomów obowiązujących do 31 grudnia 2012 r. Przewidują je art. 28-29 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentwach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa zmieniająca).
Ważne: Ochrona przedemerytalna to zakaz wypowiadania dotyczący pracodawcy. Nie zamyka ona drogi do zakończenia stosunku pracy w innym trybie (np. zwolnienia dyscyplinarnego czy porozumienia stron) lub przez pracownika.
Grupa 1: pracownicy już chronieni
Od 1 października 2017 roku do osiągnięcia wieku emerytalnego wynikającego z przepisów emerytalnych w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej ochrona przedemerytalna będzie obejmowała:
pracowników, którzy 1 października 2017 r. będą korzystać z gwarancji art. 39 k.p.,
osoby, które miałyby takie gwarancje, gdyby w tym dniu pozostawały w stosunku pracy.
Tak stanowi art. 28 ustawy zmieniającej.
Przykład
Pracownica urodziła się w październiku 1957 r. Według obowiązujących do 1 października 2017 r. przepisów mogłaby przejść na emeryturę w wieku 61 lat i 8 miesięcy, co nastąpiłoby w czerwcu 2019 r. Oznacza to, że 1 października 2017 r. będzie objęta ochroną przedemerytalną i pozostanie w niej aż do czerwca 2019 r., mimo że ma prawo skorzystać z przejścia na emeryturę w październiku 2017 r. po ukończeniu 60 lat.
Przykład
Pracownik urodził się we wrześniu 1952 r. Na podstawie obowiązujących do 1 października 2017 r. przepisów wiek emerytalny osiągnąłby w kwietniu 2019 r. (66 lat i 7 miesięcy). Zatem od kwietnia 2014 r. pracodawca nie może wypowiedzieć mu umowy o pracę ze względu na ochronę przedemerytalną trwającą od tego czasu. Po zmianie regulacji emerytalnych pracownik ten 1 października 2017 r. będzie mógł przejść na emeryturę z racji ukończonych 65 lat. Jeśli jednak nadal będzie pracował, będzie pod ochroną do kwietnia 2019 r.
Grupa 2: pracownicy poza gwarancjami, ale w odpowiednim wieku
Pracowników, którzy 1 października 2017 r. nie będą pod ochroną przedemerytalną, ale osiągną obniżony wiek emerytalny przed upływem 4 lat od tego dnia, obejmie zakaz wypowiadania umowy o pracę przez 4 lata. Okres ochronny będzie liczony od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, czyli przypadnie na czas od 1 października 2017 r. do 1 października 2021 r. Do tego czasu będzie on trwał także wtedy, gdy jego upływ nastąpi po osiągnięciu 60 lat przez kobiety i 65 lat przez mężczyzn. Tak wynika z art. 29 ust. 1 ustawy zmieniającej.
Przykład
Pracownica urodziła się we wrześniu 1960 r. Zgodnie z obowiązującymi do 1 października 2017 r. przepisami nabyłaby prawo do emerytury w wieku 62 lat i 7 miesięcy, tj. w kwietniu 2023 r. Zatem do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej nie zostanie objęta ochroną przedemerytalną, co miałoby miejsce w kwietniu 2019 r. Wskutek obniżenia wieku emerytalnego uzyska prawa emerytalne we wrześniu 2020 r. Ponieważ nastąpi to w okresie 4 lat od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, pracownica zostanie objęta zakazem wypowiedzenia umowy o pracę do 1 października 2021 r. Fakt uzyskania praw emerytalnych przed datą końcową okresu ochronnego nie ma tu żadnego znaczenia, jeśli tylko zdecyduje się nadal pozostawać w zatrudnieniu.
Przykład
Pracownik urodził się w lipcu 1955 r. Obowiązujące do 1 października 2017 r. przepisy pozwalały mu przejść na emeryturę w lipcu 2022 r., czyli po ukończeniu 67 lat. W ochronę przedemerytalną wszedłby w lipcu 2018 r. Po obniżeniu wieku emerytalnego uzyska prawa emerytalne w lipcu 2020 r. W takim razie jego stosunek pracy będzie chroniony do 1 października 2021 r.
Grupa 3: nie-pracownicy 1 października 2017 roku
Artykuł 29 ust. 2 ustawy zmieniającej odnosi się do osób, które w dniu wejścia w życie tego aktu prawnego nie będą pracownikami, a osiągną obniżony wiek emerytalny przed upływem 4 lat od dnia jego wejścia w życie. Zapewnia on 4-letnią ochronę przedemerytalną takim osobom od 1 października 2017 r. do 1 października 2021 r. Również wtedy, upływ okresu ochronnego przypadnie po osiągnięciu niższego wieku emerytalnego.
Przykład
Mężczyzna urodzony w październiku 1953 r. ma będzie miał status bezrobotnego 1 października 2017 r., ale od grudnia tego samego roku zawiera umowę o pracę na czas nieokreślony. Mimo że nabędzie uprawnienia emerytalne w październiku 2018 r., jego ochrona przedemerytalna będzie trwała do 1 października 2021 r., jeśli nadal będzie pracował.
Grupa 4: pozostali zatrudnieni
Osoby, które nie mieszczą się, że w żadnej z wcześniejszych grup, będą wchodzić w ochronę przedemerytalną na 4 lata przed uzyskaniem niższego wieku emerytalnego.
Jadwiga Sztabińska
Specjalistka w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Podstawa prawna: art. 18 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 637); art. 28 i 29 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 38); art. 39 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 z późn.zm.).
