Jak rozliczyć czas pracy pracowników domu opieki społecznej

Odpowiedź

Czas pracy pracowników domu pomocy społecznej może zostać wydłużony do 13 godzin na dobę przy zachowaniu 11 godzin odpoczynku dobowego. Pracownicy mają prawo do rekompensaty za przepracowane godziny nadliczbowe oraz za przepracowane dni wolne od pracy.

Uzasadnienie

Warunki i zasady zmiany warunków pracy pracowników jednostek pomocy społecznej świadczących usługi całodobowe zostały określone w przepisach ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracodawca prowadzący jednostkę organizacyjną pomocy społecznej świadczącą usługi całodobowo (na podstawie ustawy o pomocy społecznej), w celu zapewnienia bezpieczeństwa osobom korzystającym z usług tych jednostek, ciągłości opieki i funkcjonowania, może po uzyskaniu uprzedniej zgody pracowników, na czas określony:

• zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników;
• polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych w niezbędnym wymiarze;
• polecić pracownikom realizowanie prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę bez możliwości jego opuszczania;
• zawiesić stosowanie przepisu o minimalnym tygodniowym odpoczynku (co najmniej 35 godzin) przy zachowaniu w każdej dobie nieprzerwanego odpoczynku dobowego wynoszącego co najmniej 11 godzin.

W przypadkach gdy mamy do czynienia z poleceniem pracownikom realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę bez możliwości jego opuszczania – czyli mamy do czynienia z sytuacją opisaną w pytaniu, gdzie pracownicy domu pomocy społecznej zostali zamknięci w nim razem z pensjonariuszami – pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zakwaterowanie i wyżywienie niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych pracownika poza godzinami świadczenia pracy. 
Takie, szczególne uprawnienia pracodawcy pozwalają na szybką zmianę rozkładu czasu pracy obowiązującego pracowników domu pomocy społecznej. Umożliwia to jednocześnie zapewnienie całodobowej opieki nad pensjonariuszami przez personel, który cały czas jest zmuszony przebywać w miejscu pracy. Pracownicy mogą zostać zobowiązani do pracy w wymiarze 13 godzin na dobę, przy jednoczesnym zachowaniu wymaganego 11-godzinnego odpoczynku dobowego. 
Praca w godzinach nadliczbowych rekompensowana jest na podstawie przepisów obowiązujących pracowników samorządowych. W przypadkach, gdy wymagają tego potrzeby jednostki, w której pracownik samorządowy jest zatrudniony, na polecenie przełożonego wykonuje on pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w porze nocnej oraz w niedziele i święta. Za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie (normalne wynagrodzenie pracownika według stawki godzinowej) albo czas wolny w tym samym wymiarze. Takie formy rekompensaty dotyczą pracy od poniedziałku do piątku włącznie. 
Za pracę w sobotę (która jest dla pracownika dniem wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy) pracownicy powinni otrzymać inny dzień wolny od pracy. Z tytułu pracy w niedzielę i święta, pracownikom w pierwszej kolejności przysługuje dzień wolny od pracy. W przypadkach gdy pracownikowi nie można udzielić takiego dnia wolnego, za pracę w niedzielę lub święto powinni otrzymać normalne wynagrodzenie wraz z dodatkiem do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy.

Podstawa prawna: art. 4f ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1842); art. 42 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1282); art. 1511 §1, art. 1513, art. 15111 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).