ODPOWIEDŹ
W trakcie okresu rozliczeniowego możliwa jest zmiana systemu czasu pracy, także z podstawowego na równoważny. Planując pracę po zmianie systemu czasu pracy w okresie rozliczeniowym, należy wziąć pod uwagę godziny wypracowane już przez pracowników do tego czasu, aby nie przekroczyć dopuszczalnych limitów w okresie rozliczeniowym. Należy wiec zaplanować pracę w taki sposób, aby nie doszło do przekroczenia wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oraz żeby liczba dni wolnych od pracy na przestrzeni całego okresu rozliczeniowego nie była za mała.
UZASADNIENIE
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że przepisy przewidują różne dopuszczalne długości okresów rozliczeniowych dla poszczególnych systemów czasu pracy. Zasadniczo, co do obecnie obowiązującego u Państwa podstawowego systemu czasu pracy, to zgodnie z art. 129 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135-138, 143 i 144 k.p.
Dlatego stosowanie przez Państwa obecnie 3-miesięcznego okresu rozliczeniowego jest jak najbardziej prawidłowe i nie wymaga szczególnego uzasadnienia.
Inaczej jest w przypadku równoważnego systemu czasu pracy, zgodnie z odesłaniem z wspomnianego przepisu (art.135 i nast. k.p.) do zastosowania równoważnego systemu czasu pracy z przedłużeniem dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin, konieczne jest uzasadnienie co do rodzaju pracy które to ma umożliwiać zastosowanie równoważnego systemu casu pracy z wydłużeniem normy dobowej do nawet 12 godzin.
Generalnie przy wydłużeniu do 12 godzin, okres rozliczeniowy nie powinien przekraczać 1 miesiąca. Od tej reguły jest wyjątek, i tak zgodnie z art. 135 § 2 k.p., w szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy, o którym mowa w § 1, może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy.
Przepisy nie precyzują jakie konkretnie może być uzasadnienie, generalnie nie ma tutaj jakichś obostrzeń jak przy wydłużeniu okresu rozliczeniowego do np. 12 miesięcy. Przede wszystkim podstawą do wprowadzenia takiego systemu będą realne potrzeby biznesowe, jak w tym przypadku potrzeba intensyfikacji pracy załogi w danym okresie. Warto wspomnieć, że zgodnie z przepisami, równoważny system czasu pracy można w wyjątkowych sytuacjach może być stosowany w następujących okresach rozliczeniowych:
- do 3 miesięcy,
- do 4 miesięcy - przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych
- do 12 miesięcy.- gdy jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi albo dotyczącymi organizacji pracy.
Co do pytania o tryb wprowadzenia lub zmiany systemu czasu pracy, to zgodnie z art. 150 § 2 k.p., jeżeli nie działają u Państwa związki zawodowe albo nie wyrażą one zgody na ustalenie lub zmianę okresów rozliczeniowych (wprawdzie okres sam w sobie się nie zmieni, jednak dotyczył on będzie systemu równoważnego dłuższego niż 1 miesiąc) , zmiany w planowaniu pracy na pozostałą część okresu rozliczeniowego będzie można wdrożyć po zawiadomieniu właściwego inspektora pracy.
W zależności od tego jaki, i czy w ogóle posiadacie akty wewnętrznego prawa pracy, różny może być tryb wprowadzenia nowego systemu czasu pracy. Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy, albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy (art. 150 § 1 k.p.).
W tym miejscu należy zaznaczyć, że będą Państwo mogli rozpocząć pracę w trybie systemu równoważnego nie wcześniej niż po 2 tygodniach od podania tego faktu do wiadomości pracowników – jeśli zmiany będą dotyczyć regulaminu pracy bądź będą opublikowane w obwieszczeniu.
Podstawa prawna: art. 129, 130, 135,. 150 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r, poz. 1040).
