Odpowiedź
Ze względu na epidemię, obowiązek wykonywania okresowych badań lekarskich pracowników został zawieszony. Brak aktualnych badań nie spowoduje jakiejkolwiek odpowiedzialności po stronie pracownika. Analogicznie jest z okresowym szkoleniem z zakresu bhp, tutaj również termin na przeprowadzenie szkoleń został wydłużony do 60-tego dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia wywołanego epidemią.
Uzasadnienie
Pracownik, obowiązkowo podlega okresowym badaniom lekarskim. Są one przeprowadzane na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Co istotne, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 10 maja 2000 r. (sygn. akt I PKN 642/99, OSNAPiUS 2001/20/619), niewykonanie przez pracownika zgodnego z prawem polecenia poddania się badaniom lekarskim jako naruszające obowiązek wykonania polecenia dotyczącego pracy i poddawania się kontrolnym badaniom lekarskim może stanowić podstawę niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Ze względu na pandemię wirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19, wdrożono w naszym kraju ograniczenia, zapobiegające rozprzestrzenianiu się choroby. Część z tych ograniczeń dotyczy obowiązków w zakresie BHP, w tym m.in. zasad przeprowadzania badań lekarskich pracowników. Regulacje tzw. tarczy antykryzysowej wskazują, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od dnia ogłoszenia danego stanu, zawiesza się wykonywanie obowiązków wynikających m.in. z przepisów dotyczących badań okresowych pracowników.
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków dot. okresowych badań lekarskich pracowników i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania danego stanu.
W związku z tym, gdy badania lekarskie zostały wykonane przed datą 7 marca 2020 r. i kończą swoją ważność po tym dniu (np. w sierpniu br.) ważność wszystkich badań profilaktycznych (tj. wstępnych, kontrolnych i okresowych) podlega przedłużeniu na okres nie dłuższy niż 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Oznacza to, że po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego (lub stanu epidemii) należy wykonać te badania w ciągu 60 dni od dnia jego odwołania.
Dodatkowo, wskazano, że w przypadku braku dostępu do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego (lekarza medycyny pracy), badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Badanie to może być przeprowadzone za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.
Wprowadzone przepisy zawierające szczególne rozwiązania związane z panującą epidemią wyłączają (na czas oznaczony) obowiązek wykonywania okresowych badań lekarskich. Tym samym, pracownik, którego badania „straciły ważność” nie ponosi odpowiedzialność za brak aktualnych badań.
Podobnie sytuacja wygląda w odniesieniu do okresowych szkoleń z zakresu BHP. W przypadku gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy lub bezpieczeństwa i higieny służby przypada w:
- okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
- w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii
– termin ten wydłuża się do 60-tego dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.
A zatem, obecnie, brak takiego szkolenia nie rodzi negatywnych skutków dla samego pracownika.
Podstawa prawna: art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320), art. 12a, 12e ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 z późn.zm.).
