ODPOWIEDŹ
Z góry wiadoma nieobecność pracownika powinna być przez niego zgłoszona wcześniej. Brak uprzedzenia o nieobecności spowodowanej zamiarem oddania krwi w stacji krwiodawstwa, która jest przecież planowana stanowi naruszenie. Pracownikom przysługuje zwolnienie od pracy celem oddania krwi i przeprowadzenia badań na zlecenie stacji krwiodawstwa jeśli nie mogą być wykorzystane w czasie wolnym od pracy.
W kontekście usprawiedliwiania nieobecności i czasu trwania badania, decydujące znaczenie ma treść zaświadczenia ze stacji krwiodawstwa, tj. czy zwolnienie jest niezbędne na cały dzień czy jego część– zwykle zwolnienie będzie wystawione na część dnia tylko jeśli nie doszło do oddania krwi.
Niewątpliwie oddanie krwi stanowi spory wysiłek dla organizmu i z tego powodu ustawodawca zagwarantował pracownikom oddającym krew uprawnienia do dodatkowych zwolnień od pracy.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi.
Wskazany przepis jest niejako powtórzony w § 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Zgodnie z nim, pracodawca ma obowiązek zwolnienia od pracypracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi, a także na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich.
Oba przepisy nie korespondują ze sobą w pełni, dlatego, że w ustawie wspomniano o zwolnieniu dla zasłużonego honorowego dawcy krwi i honorowego dawcy krwi, podczas gdy w rozporządzeniu jest mowa o zwolnieniu na oddanie krwi. Przyjmuje się jednak, że zwolnienie przysługuje każdemu, a nie wyłącznie honorowym dawcom krwi.
Co ważne, zakres zwolnienia obejmuje „czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi”. Dlatego może to być zarówno cały dzień, jak i jego część.
WAŻNE:
Zwolnienie udzielane w związku z koniecznością przeprowadzenia przez pracownika będącego krwiodawcą zleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich udzielane jest na czas tych badań. Przysługuje jednak tylko wówczas, gdy badania nie mogą być wykonane w czasie wolnym od pracy.
Przepisy wprost nie określają przez ile dni/godzin, pracownik ma prawo korzystać ze zwolnienia z tytułu oddawania krwi. Natomiast odpowiedź tutaj dają przepisy ustawy o publicznej służbie krwi, które stanowią jak często krew może być oddawana, co pośrednio prowadzi nas do odpowiedzi na zadane pytanie. Przerwa pomiędzy kolejnymi donacjami krwi nie powinna być krótsza niż osiem tygodni, z zastrzeżeniem, że kobiety mogą oddawać krew cztery, a mężczyźni maksymalnie sześć razy w roku.
Co do uprzedzenia o nieobecności, to w sytuacji oddawania krwi pracownik ma taki obowiązek, wynika on z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, zgodnie z którym, pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia.
Dlatego na pracowniku spoczywa obowiązek wcześniejszego poinformowania pracodawcy o swojej nieobecności spowodowanej zarówno oddawaniem krwi lub koniecznością przeprowadzenia zleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich. Jest to ważny obowiązek, tym bardziej, że za czas nieobecności w pracy związanej z oddawaniem krwi oraz uczestnictwem w zleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badaniach lekarskich jest traktowany jak czas pracy– pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (§ 16 rozporządzenia).
Wynagrodzenie liczone jest na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. Do rozważenia przez Państwa jest wskazanie zasad zwolnień w przypadku oddawania krwi w regulaminie pracy/obwieszczeniu.
Podstawa prawna: art. 9 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (tekst jednolity: Dz.U z 2017 r. poz. 1371); § 2,12,16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r. poz.1632).
