Odpowiedź
Tak, pracodawca ma prawo odmówić i nie zmienić rozkładu czasu pracy pracownika. Wszystko zależy od sytuacji pracownika oraz przyjętej organizacji pracy lub rodzaju pracy wykonywanej przez pracownika.
Uzasadnienie
Ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy jest możliwe tylko na wniosek zainteresowanego pracownika. W takim przypadku, pracodawca może zmienić rozkład czasu pracy pracownika w ramach systemu czasu pracy, którym jest objęty pracownik. Indywidualny rozkład czasu pracy może polegać jedynie na zmianie godzin rozpoczynania i kończenia pracy, względnie także na wprowadzeniu przerwy w pracy w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut. Sam wniosek powinien zostać sporządzony na piśmie, jednak przepisy nie określają jego treści. Wprowadzenie nowego indywidualnego rozkładu czasu pracy następuje więc na podstawie umowy, która może być zawarta tylko na wniosek pracownika.
Pracodawca nie jest jednak związany takim wnioskiem i posiada pełną swobodę decydowania o wprowadzeniu indywidualnego rozkładu czasu pracy bądź odmowie jego wprowadzenia. Od tej reguły przewidziano jednak pewne wyjątki.
Otóż, pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek wybranej grupy pracowników. Zaliczamy do nich:
- pracownika – małżonka albo pracownika - rodzica dziecka w fazie prenatalnej, w przypadku ciąży powikłanej,
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
- pracownika – rodzica:
– dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz
– dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
W przypadku, gdy pracownik należy do jednej ze wskazanych grup oraz występuje z wnioskiem o ustalenie indywidualnego czasu pracy w formie papierowej lub elektronicznej – pracodawca jest obowiązany uwzględnić taki wniosek. Obowiązek pracodawcy ma jednak charakter względny. Oznacza to, że pracodawca może odmówić uwzględnienia wniosku, jeżeli nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej.
W obu przypadkach, niezależnie czy pracownik należy do grupy szczególnej, czy też nie, pracodawca ma prawo podjąć decyzję odmowną. Wszystko zależy od charakteru wykonywanej przez pracownika pracy oraz przyjętej u pracodawcy organizacji pracy. Należy pamiętać, że jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy. Dodatkowo, pracodawca ma organizować pracę w taki sposób aby zapewnić zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie. Są to okoliczności, które mogą sprzyjać wyrażeniu zgody na ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy danego pracownika, jak również powodować, że zgoda na taką zmianę nie zostanie wyrażona. Wszystko zależy od indywidualnych okoliczności i sytuacji organizacyjnej danego pracodawcy.
Podstawa prawna: art. 142, 1421 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).
