Pracodawcy mogą kontrolować prawidłowość wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, a także inicjować kontrole prawidłowości wystawiania zwolnienia lekarskiego.
Zgodnie z art. 61 i 68 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, pracodawcy, którzy zatrudniają więcej niż 20 pracowników mogą kontrolować czy pracownicy zamiast kurować się np. jeżdżą na nartach wodnych.
Jeżeli pracodawca sam decyduję się kontrolować (bądź wyda stosowne upoważnienie do kontroli innemu pracownikowi) musi z kontroli sporządzić protokół, który powinien odzwierciedlać zastany stan rzeczy. Zgodnie z rozporządzenie Ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, protokół należy przedstawić ubezpieczonemu tak, żeby mógł wnieść na nim uwagi. Sankcje dla pracownika za tego typu działania mogą być dotkliwe, po pierwsze prawo do wynagrodzenia/zasiłku nie będzie przysługiwało, po drugie korzystanie ze zwolnienia niezgodnie z jego celem może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, a nawet rozwiązania umowy w trybie dyscyplinarnym. Pracodawca nie musi uprzedzać o wizycie i może kontrolować w aktualnym miejscu pobytu ubezpieczonego pracownika. Ostatecznie to ZUS na podstawie protokołu stwierdza w drodze decyzji czy zwolnienie było wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem.
Zgodnie z art. 59 ustawy prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich podlega kontroli przez lekarzy orzeczników ZUS. Mogą oni z urzędu kontrolować a także z inicjatywy pracodawcy.
Orzecznicy mogą bez zapowiedzi stawić się w domu ubezpieczonego. Najczęściej ZUS wysyła wezwanie, w którym żąda przedstawienia dokumentacji medycznej, jeżeli się tego nie zrobi w wyznaczonym terminie to od dnia następującego po tym terminie zasiłek nie przysługuje. Lekarz orzecznik może ingerować w czas trwania zwolnienia i orzec np. że powinno ono skończyć się wcześniej, wtedy także zasiłek nie będzie przysługiwał po tym terminie. Zakład wyda stosowną decyzję, od której ubezpieczony może się oczywiście odwołać do Sądu w terminie 30 dni.
Bartosz Drozdowicz
Radca Prawny