Czy napiwki należy ozusować i opodatkować

Odpowiedź

Jeżeli napiwki bez udziału pracodawcy, trafiają do pracownika, to w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są przychodami z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu przez podatnika-pracownika. Zatem pracownik musi wartość napiwków wykazać w zeznaniu rocznym i opodatkować według skali podatkowej. 
Jeżeli, napiwki nie są uzyskiwane w ramach stosunku pracy nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Uzasadnienie

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.
Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Do zakwalifikowania danego przychodu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudniania w ramach stosunku pracy.  Jeżeli określone świadczenie (składnik wynagrodzenia) nie stanowi przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy to nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
W przedstawionym temacie, napiwki trafiają bezpośrednio do wszystkich pracowników pracujących w kawiarni prawdopodobnie bez udziału pracodawcy. Oznacza to, że napiwki na żadnym etapie nie trafiają do pracodawcy (nie są zbierane przez pracodawcę i rozdzielane wśród pracowników, czy zbierane i przekazywane pracownikom w celu ich dalszego podziału).
W świetle powyższego należy uznać, iż napiwki otrzymane przez pracowników w przedstawionej sytuacji nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Wyłączenie z podstawy wymiaru wartości napiwków znajduje również zastosowane w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Powyższe ma również zastosowanie w odniesieniu do składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych co wynika z art. 104 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
Zgodnie z art. 20 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 ustawy.
Należy zauważyć, że Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 14 września 2018 r. (sygn. akt II UK 343/2017) uznał, że napiwki deponowane u pracodawcy i później wypłacane pracownikom, nie są wynagrodzeniem za pracę, ale w rozumieniu przepisów podatkowych stanowią rodzaj przychodu ze stosunku pracy. W takiej sytuacji należy od tych przychodów obliczyć i podprowadzić składki ZUS na zasadach jak w przypadku wynagrodzenia za pracę.
Mając na uwadze powyższe, należałoby przeanalizować, w jaki sposób, przez kogo i dla kogo dzielone są otrzymywane przez pracowników napiwki. Jeśli, pracodawca nie bierze udziału w tym podziale wówczas pracownicy sami powinni rozliczyć się z podatku dochodowego od osób fizycznych bez ozusowania tych przychodów. Jeżeli, jednak pracodawca zbiera wszystkie napiwki, prowadzi ich ewidencje, a następnie rozdziela na pracowników, to wówczas należałoby wypłacone napiwki ozusować i opodatkować jako dochody ze stosunku pracy.
 

Podstawa prawna: art. 4 pkt 9, art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 4, ust. 4, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 300 z późn.zm.); art. 10 ust. 1 pkt 1–2 i pkt 9, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 8, art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 z późn.zm.); w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z  18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r., poz. 1949); art. 81 ust. 1 z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1373 z późn.zm.).