ODPOWIEDŹ
Wymiar czasu pracy, to liczba godzin, którą pracodawca może zaplanować pracownikowi do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym. Jego wielkość uzależniona jest od tego, na jakie dni rozkładają się poszczególne miesiące w roku kalendarzowym oraz kiedy przypadają święta.
UZASADNIENIE
Wymiar czasu pracy ustalany jest zawsze w taki sam sposób. Wymiar czasu pracy dla osób zatrudnionych na pełen etat oblicza się następująco: w pierwszej kolejności należy pomnożyć 40 godzin przez pełne tygodnie pracy (pełny tydzień pracy to 7 kolejnych dni, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego). Następnie do otrzymanej liczby godzin dodajemy iloczyn dni poza pełnymi tygodniami i 8 godziny pracy. Kolejnym krokiem jest odjęcie od uzyskanej liczby iloczyny świąt przypadających od poniedziałku do soboty
Ważne: Trzeba pamiętać, że święta przypadające w niedzielę nie obniżają wymiaru czasu pracy.
Wymiar czasu w styczniu dla pracowników pełnoetatowych zgodnie z tymi wyliczeniami wygląda następująco:
40 godz. X 4 pełne tygodnie pracy (1-5 stycznia, 8-12 stycznia, 15-19 stycznia
160 godzin + (8 godzin x 3 dni) = 184 godziny,
184 godziny – (8 godzin x 2 dni) = 168 godzin.
Wymiar czasu w styczniu wynosi 168 godzin. W całym 2018 r. wymiar ten wynosi 2008 godzin, a w poszczególnych miesiącach kształtuje się następująco:
styczeń – 168 godzin,
luty – 160 godzin,
marzec – 176 godzin,
kwiecień – 160 godzin,
maj – 160 godzin,
czerwiec – 168 godzin,
lipiec – 176 godzin,
sierpień – 176 godzin,
wrzesień – 160 godzin,
październik – 184 godziny,
listopad – 168 godzin,
grudzień - 152 godziny.
Ważne: Jeżeli pracodawca planuje pracę w miesięcznym okresie rozliczeniowym nie może zaplanować jej w większej ilości godzin, niż wynika to z wymiaru czasu pracy obowiązującego w tym miesiącu.
Ponieważ w marcu 2018 r. miesięczny wymiar czasu pracy to 176 godzin pracodawca może zaplanować w tym miesiącu więcej godzin do przepracowania dla pracownika. Jeśli jednak to zrobi, będzie musiał zapłacić mu za nadgodziny. Jeśli natomiast ustali dla pracownika mniej godzin do przepracowania niż 176 w marcu i tak będzie musiał zapłacić pracownikowi wynagrodzenie za 176 godzin.
Dla pracowników zatrudnionych w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym należy wymiar czasu pracy obliczyć w następujący sposób: najpierw ustalić czas pracy w pełnych tygodniach pracy, następnie do uzyskanego wyniku dodać czas pracy w dniach wystających poza pełne tygodnie pracy i na zakończenie od uzyskanej liczby godzin odjąć czas pracy w dniach wystających poza pełne tygodnie pracy.
W przypadku okresu rozliczeniowego kwiecień – czerwiec 2018 r. obliczenia te będą wyglądały następująco:
40 godzin x 11 tygodni pracy (2-6 kwietnia, 9-13 kwietnia, 16-20 kwietnia, 23-27 kwietnia, 7 – 11 maja, 14 – 18 maja, 21 – 25 maja, 4 - 8 czerwca,
11 - 15 czerwca, 18 – 22 czerwca, 25 – 29 czerwca) = 440 godzin,
440 godzin + (8 godzin x 10 dni) = 528 godzin,
528 godzin – (8 godzin x 4 dni świąteczne od poniedziałku do soboty)
Wymiar czasu w 3 miesięcznym okresie rozliczeniowym od kwietnia do czerwca 2018 r. wynosi 488 godzin.
Ważne: Obliczając wymiar czasu pracy, należy pamiętać, że ustala się go zawsze dla pełnego okresu rozliczeniowego, w którym pracownik jest zatrudniony, a nie dla poszczególnych miesięcy.
W związku z powyższym pracodawca planując pracę w 3 miesięcznym okresie rozliczeniowym, można ją zaplanować co do zasady na dowolną liczbę godzin w miesiącach kalendarzowych (nie naruszając jednak pozostałych przepisów o czasie pracy, np. o dobowych odpoczynkach, obowiązujących dobowych normach czasu pracy itp.), byleby nie przekroczyć wymiaru czasu pracy obwiązującego w okresie rozliczeniowym.
Liczba godzin pracy od kwietnia do czerwca 2018 r. wynosi 488 godzin, więc pracodawca może go rozłożyć na pracę w sposób nie naruszający przepisów, byleby łączna liczba zaplanowanych na te miesiące godzin pracy nie przekroczyła obowiązującego w tym okresie wymiaru.
W 3 miesięcznych okresach rozliczeniowych wymiar czasu pracy kształtuje się następująco:
styczeń – marzec – 504 godziny,
kwiecień – czerwiec – 488 godzin,
lipiec – wrzesień – 512 godzin,
październik – grudzień – 504 godziny.
Sposób ustalania wymiaru czasu pracy dla pracowników niepełnoetatowych jest taki sam, jak dla pracujących w pełnym wymiarze czasu pracy. Z tym, że uzyskaną liczbę godzin należy na koniec pomnożyć przez wielkość etatu pracownika. Styczniowy wymiar czasu pracy dla osoby zatrudnionej na 1/4 etatu wyniesie zatem:
40 godz. X 4 pełne tygodnie pracy (1-5 stycznia, 8-12 stycznia, 15-19 stycznia
160 godzin + (8 godzin x 3 dni) = 184 godziny,
184 godziny – (8 godzin x 2 dni) = 168 godzin,
168 godzin x 1/4 etatu = 42 godziny.
Wymiar czasu pracy dla pracownika zatrudnionego na 1/4 etatu w styczniu 2018 r. wyniesie 42 godziny.
Ten sam pracownik zatrudniony w 3 miesięcznym okresie rozliczeniowym od kwietnia do czerwca 2018 r. będzie musiał przepracować 122 godziny. Wynika to z następujących obliczeń:
40 godzin x 11 tygodni pracy (2-6 kwietnia, 9-13 kwietnia, 16-20 kwietnia,
23-27 kwietnia, 7 – 11 maja, 14 – 18 maja, 21 – 25 maja, 4 - 8 czerwca, 11 - 15 czerwca, 18 – 22 czerwca, 25 – 29 czerwca) = 440 godzin,
440 godzin + (8 godzin x 11 dni) = 528 godzin,
528 godzin – (8 godzin x 5 dni świąteczne od poniedziałku do soboty)
488 godzin x 1/4 etatu = 122 godziny.
Również w przypadku pracowników niepłnoetatowych obowiązuje zasada, zgodnie z którą wymiar czasu pracy ustalany jest dla pełnego okresu rozliczeniowego tego pracownika.
O wymiarze czasu pracy pracowników niepełnoetatowych należy pamiętać, gdy pracują oni w stałych dniach i godzinach. Może się bowiem zdarzyć, że praca w tych ustalonych dniach i godzinach spowoduje przekroczenie obowiązującego w okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy. Pracownik zatrudniony na 1/4 etatu ma do przepracowania w styczniu 42 godziny. Pracuje w poniedziałek i wtorek po 4 godziny i w piątek 2 godziny. Pracując w ten sposób w styczniu pracownik przepracuje 50 godzin, czyli o 8 więcej niż wynosi jego wymiar czasu pracy w tym miesiącu. Jeśli w tym miesiącu pracodawca nie zdecyduje, że ze względu na obowiązujący pracownika czas pracy będzie on pracował w poniedziałek i wtorek po 3 godziny, będzie musiał zapłacić mu wynagrodzenie za dodatkowe 8 godzin przepracowane w styczniu.
Jeśli pracodawca ustala dla pracowników harmonogramy czasu pracy, to w okresie rozliczeniowym obejmującym święto przypadające w sobotę, powinien zaplanować w grafikach tyle godzin pracy, ile wynika z obowiązującego wymiaru czasu pracy w tym okresie, ponieważ uwzględnia on również sobotnie święto. Takie święto obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin, tak jak święto przypadające w każdym dniu innym niż niedziela. Ponieważ wymiar czasu pracy dla wszystkich pracowników ustalany jest w taki sam sposób, nie ma tu znaczenia, czy mowa o pracownikach, którzy pracują od poniedziałku do piątku, czy o takich, dla których soboty, a nawet niedziele i święta są dniami pracy.
Ważne: Wymiar czasu pracy obowiązuje również pracowników, dla których pracodawca nie tworzy grafików, ponieważ pracują oni zawsze w tych samych godzinach od poniedziałku do piątku. W przypadku tej grupy pracowników obowiązkiem pracodawcy jest wyznaczenie dodatkowego dnia wolnego od pracy (poza sobotami, niedzielami i świętami) za święto przypadające
W 2018 r. mamy dni świątecznych 13 dni. Jak wcześnie wspomniano wymiar czasu pracy obniżają święta przypadające w „pracujące” dni tygodnia oraz sobotę. W tym roku jest to:
6 stycznia - święto Trzech Króli,
2 kwietnia – 2 dzień Świąt Wielkiej Nocy,
1 maja – Święto Państwowe,
3 - Święto Narodowe 3 Maja,
31 maja – Boże Ciało,
15 sierpnia – Wniebowstąpienie Najświętszej Maryi Panny,
1 listopada – Wszystkich Świętych,
25 i 26 grudnia – Boże Narodzenie.
Natomiast wymiaru czasu pracy nie obniżają święta wypadające w niedzielę:
1 stycznia – Nowy Rok,
1 kwietnia – Wielkanoc,
20 maja – Zielone Świątki,
11 listopada - Święto Niepodległości.
Anna Raczyńska
Podstawa prawna: art. 130 ustawy z 26 czerwca 1976 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 z późn.zm.); art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 r. poz. 90).
