ODPOWIEDŹ
W przypadku, gdy składniki roczne nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, do podstawy wymiaru należy przyjąć składniki wypłacone za okres poprzedni. Jeżeli zatem trzynasta pensja za 2017 r. zostanie wypłacone w marcu 2018 r., wówczas do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków, powinna zostać przyjęta trzynasta pensja wypłacona za rok 2016.
UZASADNIENIE
Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli pracownik przed powstaniem niezdolności do pracy jest zatrudniony krócej niż 12 miesięcy, to podstawę wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
W podstawie wymiaru uwzględnia się również inne składniki wynagrodzenia (np. premie, dodatki, nagrody) z wyjątkiem tych składników, które zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy przepisami płacowymi albo umowami o pracę (u pracodawców niemających obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania) przysługują za okres pobierania zasiłku.
Składnikiem uwzględnianym w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków jest tzw. trzynasta pensja przysługująca pracownikom sfery budżetowej oraz wypłacana przez niektóre inne firmy, które zawierają zapis o tym składniku wynagrodzenia w swoich przepisach płacowych.
Trzynasta pensja stanowi bowiem 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Aby wyliczyć kwotę należnego wynagrodzenia rocznego, najpierw należy ustalić podstawę jego wymiaru. Podstawę ustalenia wynagrodzenia rocznego stanowią trzy składniki:
otrzymane w ciągu roku wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.
Z uwagi na to, że trzynasta pensja jest obliczana od wynagrodzenia za czas faktycznie przepracowany, co oznacza jej proporcjonalne pomniejszenie również za okresy pobierania wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków, podlega ona uwzględnieniu w podstawie wymiaru tych świadczeń.
By nabyć prawo do trzynastej pensji w pełnej wysokości, trzeba u danego pracodawcy przepracować cały rok kalendarzowy. Okres pracy w dwóch różnych jednostkach sfery budżetowej nie sumuje się. Jeżeli pracownik przepracował okres krótszy, np. tylko osiem miesięcy u jednego pracodawcy, wówczas trzynastka przysługuje mu proporcjonalnie do przepracowanego okresu.
Ważne: Premie, nagrody oraz inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, do których pracownik nie zachowuje prawa w okresie pobierania zasiłków, uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przykład
Pracownik zatrudniony od 5 lat jest niezdolny do pracy z powodu choroby w styczniu 2018 r. Podstawę wymiaru przysługującego mu wynagrodzenia za czas choroby stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od stycznia do grudnia 2017 r. W styczniu 2018 r. pracownik otrzymał również trzynastą pensję za 2017 r. w kwocie brutto 4000 zł. Pracownik otrzymuje przychód w stałej miesięcznej wysokości 4000 zł. Do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia należy doliczyć 1/12 trzynastej pensji za 2017 r. Podstawa wymiaru wynagrodzenia za czas choroby wynosi 3739,23 zł.
Obliczenie wynagrodzenia:
4000 zł x 12 miesięcy = 48 000 zł;
48 000 zł x 13,71% = 6580,80 zł;
48 000 zł – 6580,80 zł = 41 419,20 zł;
41 419,20 zł : 12 miesięcy = 3451,60 zł.
Obliczenie 1/12 trzynastej pensji:
4000 zł x 13,71% = 548,40 zł;
4000 zł – 548,40 zł = 3451,60 zł;
3451,60 zł : 12 = 287,63 zł;
Obliczenie podstawy wymiaru:
3451,60 zł + 287,63 zł = 3739,23 zł.
Jeżeli pracownik nie był zatrudniony u pracodawcy przez cały rok poprzedzający powstanie niezdolności do pracy, premie i inne składniki za okresy roczne powinny być uwzględnione proporcjonalnie do liczby pełnych kalendarzowych miesięcy zatrudnienia w tym roku, z którego składnik roczny podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku.
Przykład
Pracownica zatrudniona od 15 kwietnia 2017 r. sprawuje opiekę nad dzieckiem w lutym 2018 r. Oprócz wynagrodzenia miesięcznego pracownica ma prawo również do trzynastej pensji. Za 2017 r. trzynastka została wypłacona w styczniu 2018 r. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego pracownicy w lutym 2018 r. stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od maja 2017 r. do stycznia 2018 r., do którego należy doliczyć 1/8 trzynastej pensji za rok 2017 r.
Jeżeli składniki wynagrodzenia, uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku przysługują lecz nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się te składniki w wysokości wypłaconej za poprzednie okresy. W takim przypadku wypłata premii i innych składników wynagrodzenia po ustaleniu podstawy wymiaru zasiłków, nie powoduje ponownego ustalenia tej podstawy.
Przykład
Pracownik choruje w styczniu 2018 r. Oprócz wynagrodzenia ma on również prawo do trzynastej pensji, która do chwili ustalenia podstawy wymiaru przysługującego pracownikowi wynagrodzenia za czas choroby, nie została jeszcze wypłacona. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby dla tego pracownika stanowi zatem jego przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od stycznia 2017 r. po doliczeniu 1/12 trzynastej pensji wypłaconej w lutym 2017 r. za rok 2016.
Jeżeli trzynasta pensja nie została wypłacona również za okresy poprzednie, podstawę wymiaru zasiłku ustala się bez tego składnika, a po jego wypłaceniu podstawę wymiaru zasiłku przelicza się, uwzględniając ten składnik oraz wyrównuje wysokość zasiłku.
Przykład
Pracownica zatrudniona od 1 grudnia 2016 r. jest niezdolna do pracy w styczniu 2017 r. Oprócz wynagrodzenia pracownica ma jednak prawo do trzynastej pensji za 2017 r. składnik ten nie został jeszcze wypłacony. Za rok 2016 pracownica, ze względu na krótki okres zatrudnienia, nie otrzymała trzynastej pensji, ponieważ nie spełniała warunków warunkujących jej przyznanie.
Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby przysługującego pracownicy w styczniu 2018 r. stanowi zatem tylko przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od stycznia do grudnia 2017 r. Jeżeli w późniejszym okresie, np. w luty albo następnych miesiącach pracownicy zostanie wypłacona trzynasta pensja za 2017 r., wówczas podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby należy przeliczyć z jej uwzględnieniem i dokonać wyrównania tego wynagrodzenia.
Renata Tonder
Specjalistka w zakresie ubezpieczeń społecznych
Podstawa prawna: art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, z późn.zm.); art. 36 ust. 1 i 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 3 i 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2017 r. poz. 1368); art. 2 ust. 1 i 2, art. 4 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 2217 z późn.zm.).
