Odpowiedź
Dobrze byłoby jakby rozliczanie czasu pracy ujęte zostało regulaminach wewnętrznych firmy. Należy zauważyć, że w Firmie od 50 pracowników takie regulaminy są obowiązkowe. Kwestia zgody na zmniejszenie skrócenie czasu pracy wynika tylko z dobrej woli pracodawcy. Nie ma znaczenia czy Firma zatrudnia emeryta czy pracownika bez tego statusu. Jedynie osoby niepełnosprawne mają indywidualny czas pracy.
Należy przypuszczać, że w opisywanej przez Czytelnika sytuacji, pracownik zatrudniony jest na umowę o pracę na cały etat. Zatem bez względu na przepracowane godziny przysługuje pracownikowi cały urlop. Dzień, w którym czas jego pracy został skrócony należy traktować jako odebrany dzień urlopu.
Uzasadnienie
Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.
Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, oblicza się, mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.
Wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym ulega w tym okresie obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy. np. zwolnienie lekarskie.
Okres nieusprawiedliwionej nieobecności nie powoduje obniżenia wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Pracodawca może zatem żądać od pracownika odpracowania go w całości lub części albo może odpowiednio zmniejszyć wynagrodzenie na zasadach ogólnych.
Ustawodawca przewidział system skróconego czasu pracy, który jest rodzajem indywidualnego czasu pracy. Taki system pracy wprowadzony jest na podstawie umowy zawartej na wniosek pracownika. Strony mają swobodę w ustaleniu dni i godzin wykonywania pracy, muszą jednak rozliczyć przeciętną tygodniową normę 40 godzin w okresie rozliczeniowym. Jednakże i ta forma rozliczenia czasu pracy powinna być zawarta w wewnętrznych instrukcjach.
Ponadto ustawodawca nie przewidział w przepisach kodeksu pracy wniosku zatrudnionego o zmniejszenie godzin pracy na żądanie pracownika bez zmniejszenia etatu.
Zatem, wniosek pracownika o zmniejszenie godzin pracy jest nieuprawniony chyba, że wynika z instrukcji wewnętrznych Firmy i właśnie w taki sposób pracownik informuje, o tym że będzie pracował krócej w danym dniu.
Kwestię urlopu wypoczynkowego regulują przepisy Kodeksu pracy.
Wymiar urlopu wynosi:
-
20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
-
26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorąc za podstawę wymiar urlopu określony powyżej.
Zatem pracownik zatrudniony na cały etat ma prawo do pełnego urlopu wypoczynkowego nawet w sytuacji gdy nie przepracował wszystkich godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. W dzień urlopu wypoczynkowego jest również wliczony dzień pracy, w którym pracownik przepracował mniejszą ilość godzin.
Sytuacja nie zmienia się, jeśli pracownik zatrudniony jest na stawkę godzinową, to określenie wynagrodzenia w stawce godzinowej spowoduje, że pracownik otrzyma pensję tylko za tyle godzin, ile rzeczywiście w danym miesiącu pracował. Czas pracy ustala się zgodnie z zasadami ogólnymi kodeksu pracy.
W zależności od liczby godzin przewidzianych do przepracowania w poszczególnych miesiącach wysokość płacy za te miesiące będzie różna.
Na przykład: pracownik wynagradzany jest stawką godzinową równą x zł. W lutym wykorzystał 5 dni urlopu. W czasie tych 5 dni, gdyby pracownik nie korzystał z urlopu, pracowałby po 8 godzin każdego dnia. Za 5 dni urlopu pracownikowi przysługuje zatem wynagrodzenie w wysokości:
8 godz. x 5 dni x X zł = kwota do wypłaty za urlop
Należy zauważyć, że w stawkach godzinowych także niezbędne są regulaminy wewnętrzne pracy. Z których powinno wynikać w jakich sytuacjach pracownik może pracować, krócej i jakie są sankcje wynikające z samowolnego opuszczenia Stanowska pracy. Niemniej jeżeli pracownik w stawce godzinowej powinien pracować 8 godzin dziennie, to urlop powinien być przyznany zgodnie z kodeksem pracy tak jakby te godziny przepracował.
Podsumowując, nieprawne jest wystąpienie pracownika do pracodawcy bez podstawy prawnej o zmniejszenie liczby godzin pracy w danym dniu. Wyjście z pracy tzw „ prywatne” powinno być odpracowane bądź powinno być pomniejszone wynagrodzenie za nieprzepracowane godziny (art. 80 k.p.). Niemniej w ramach zatrudnienia za cały etat przysługuje pracownikowi pełen wymiar urlopu (bez względu na liczbę godzin przepracowanych godzin w danym dniu czy miesiącu).
Najlepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie w firmie regulaminu czasu pracy, w którym zostaną jasno zawarte prawa i obowiązku pracownika i pracodawcy oraz sankcje za „załamanie” przepisów niniejszego regulaminu. Można w tym regulaminie zobowiązać pracownika np. do odpracowania nieprzepracowanych godzin ze wskazaniem okresu rozliczeniowego.
Podstawa prawna: art. 80. art., art. 104, Dział VI i VII ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
(tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 917 z późn zm.).
