Rozporządzenie określa:
sposób odbywania stażu,
rodzaj dokumentacji załączanej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego,
zakres wymagań do uzyskania poszczególnych stopni awansu zawodowego,
tryb działania komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych,
wzory zaświadczeń o uzyskaniu akceptacji lub zdaniu egzaminu oraz wzory aktów nadania stopni awansu zawodowego
- uwzględniając potrzebę stopniowania i różnicowania wymagań stawianych nauczycielom na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz potrzebę prawidłowego przeprowadzania postępowań kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych.
Odbywanie stażu
Projekt rozporządzenia regulują kwestie sposobu odbywania stażu, które pozostają podobne do rozwiązań obowiązujących obecnie z tą jednak różnicą, że w projekcie zaproponowano skrócenie terminu składania przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego, uwzględniającego efekty rozwoju zawodowego dla nauczyciela i szkoły z 30 do 7 dni.
Nowy termin, wraz z ustawowym terminem 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, w czasie którego dyrektor będzie dokonywał oceny pracy po zakończeniu stażu, pozwoli nauczycielom kończącym staż 31 maja na bezkolizyjne złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego w terminie do 30 czerwca.
Obowiązki opiekuna stażu
W projekcie doprecyzowano też obowiązki opiekuna stażu. Doprecyzowanie obowiązków opiekuna stażu Ma to na celu nie tylko usprawnienie jego pracy, ale też podkreślenie roli opiekuna stażu w systemie awansu zawodowego nauczycieli.
Zaproponowano skrócenie przygotowania przez opiekuna projektu oceny dorobku zawodowego w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu, co jest spójne z terminem składania sprawozdania przez nauczyciela. Ponadto opiekun stażu na mocy nowych przepisów powinien:
współpracować i wspierać nauczyciela odbywającego staż w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, a w przypadku stażu nauczyciela stażysty
w szczególności zapoznawać nauczyciela z dokumentami obowiązującymi w danej szkole w tym dokumentacją przebiegu nauczania;
współpracować z nauczycielem w tworzeniu planu rozwoju, w tym w doborze właściwego doskonalenia zawodowego ustalonego na podstawie: analizy słabych i mocnych stron nauczyciela oraz potrzeb szkoły;
wspierać nauczyciela w realizacji jego obowiązków zawodowych;
umożliwiać nauczycielowi uczestniczenie w prowadzonych przez siebie zajęciach, w wymiarze co najmniej jednej godziny w miesiącu;
obserwować zajęcia nauczyciela, w wymiarze co najmniej jednej godziny
w miesiącu;
doskonalić swoje umiejętności i wiedzę niezbędną do pełnienia funkcji opiekuna stażu;
dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem, w szczególności omawiać z nauczycielem zajęcia prowadzone przez siebie oraz przez nauczyciela;
inspirować i zachęcać nauczyciela do podejmowania nowych wyzwań zawodowych.
W ramach oceny pracy nauczyciela oceniany będzie stopień realizacji planu rozwoju.
Opiekun stażu będzie przedstawiał dyrektorowi opinię o dorobku zawodowym nauczyciela stażysty lub nauczyciela kontraktowego.
Ponadto wprowadzane w omawianym zakresie regulacje mają ułatwić dyrektorowi dokonywanie oceny pracy nauczyciela pełniącego funkcję opiekuna stażu.
Zdania nauczyciela stażysty, kontraktowego i mianowanego
Projekt rozporządzenia określa zadania nauczyciela stażysty, kontraktowego i mianowanego, które powinny zostać zrealizowane w okresie stażu, a także wymagania niezbędne do uzyskania stopnia awansu zawodowego. Na każdym etapie rozwoju nauczyciel będzie zobligowany do przeprowadzenia i dokonania ewaluacji zajęć otwartych, w przypadku:
nauczyciela stażysty - co najmniej jednych dla nauczycieli szkoły;
nauczyciela kontraktowego - co najmniej dwóch dla nauczycieli szkoły,
w obecności, w miarę możliwości, doradcy metodycznego w zakresie prowadzonych zajęć przez nauczyciela;
nauczyciela mianowanego - co najmniej trzech dla nauczycieli, w tym z innych szkół, w obecności, w miarę możliwości, doradcy metodycznego w zakresie prowadzonych zajęć przez nauczyciela lub nauczyciela konsultanta albo przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny
(§6 – §8 projektu rozporządzenia).
Nowy zakres dokumentacji
W projekcie rozporządzenia znalazły się również przepisy określające nowy zakres dokumentacji składanej w postępowaniu na poszczególne stopnie awansu zawodowego.
Zaproponowana dokumentacja będzie mniej obszerna, zwłaszcza dla nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego, ponieważ zamiast opisu i analizy co najmniej sześciu wymagań, nauczyciel dokona tylko dwóch. Zrezygnowano także z obowiązku załączania analizy przypadku.
W przypadku nauczycieli, których okres stażu wydłuży się ze względu na niepozostawanie w stosunku pracy lub nieobecności, dyrektor szkoły będzie zobligowany do odnotowania w zaświadczeniu przyczyny wydłużenia stażu wraz z podstawą prawną i datami odpowiednio niepozostawania w stosunku pracy lub nieobecności w pracy nauczyciela. Jednocześnie nauczyciel, który zmienił miejsce zatrudnienia lub był zatrudniony w kilku szkołach, nie będzie musiał składać już kilku zaświadczeń.
Tylko jedne ekspert
Z powodu trudności w znalezieniu dwóch ekspertów tego samego przedmiotu lub prowadzących ten sam rodzaj zajęć co nauczyciel ubiegający się o awans w projektowanych przepisach dokonano zmiany w tym zakresie.
W komisji na mianowanego i dyplomowanego będą brali udział eksperci, którzy posiadają kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole tego samego typu i rodzaju co szkoła, w której nauczyciel jest zatrudniony. Jednocześnie co najmniej jeden ekspert, w miarę możliwości, powinien nauczać tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć co nauczyciel.
„Miękkie” umiejętności nauczyciela
Zmianą w stosunku do obecnych przepisów będzie konieczność zapewnienia przez dyrektora, powołując komisję egzaminacyjną dla nauczyciela ubiegającego się o stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, udziału w niej eksperta posiadającego kwalifikacje z zakresu psychologii lub pedagogiki, w tym pedagogiki specjalnej.
Ma to przyczynić się do zobiektywizowania oceny nauczyciela zwłaszcza w zakresie jego tzw. umiejętności miękkich i przydatności do zawodu nauczyciela.
Moduł praktyczny w czasie egzaminu
Nowe egzaminy oraz rozmowa kwalifikacyjna będą zawierały moduł praktyczny, co ułatwi zweryfikowanie przez komisję, czy nauczyciel spełnia wymagania na kolejny stopień awansu.
W projekcie proponuje się, aby komisja egzaminacyjna zapoznała się z oceną pracy nauczyciela i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz przeprowadziła egzamin, w czasie którego nauczyciel ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego lub mianowanego:
dokona prezentacji dorobku zawodowego;
odpowie na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania odpowiednio stopnia nauczyciela kontraktowego lub stopnia nauczyciela mianowanego;
w formie praktycznej zaprezentuje swoją wiedzę i umiejętności, w szczególności poprzez:
zaproponowanie rozwiązania problemu związanego z pełnionymi obowiązkami, z uwzględnieniem praktyki szkolnej i aktualnej wiedzy oraz obowiązujących przepisów,
wykonanie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych.
Nauczyciel ubiegający się o stopień nauczyciela dyplomowanego będzie zaś musiał m.in. wykazać się umiejętnością analizy wskazanego przez komisję, przypadku związanego z pracą nauczyciela, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów, a także określić cele dalszej pracy i własnego rozwoju.
Postępowania wszczęte przed 1 września
Nowe rozporządzenie ma wejść w życie 1 września 2018 r. Jednakże do postępowań wszczętych na podstawie wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia będzie trzeba stosować przepisy dotychczasowe tj. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
Opr. red.
Podstawa prawna: projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 19 marca 2018 r.w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli; rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2013 r. poz. 393).
