Jednocześnie, mając na uwadze efektywność i skuteczność działań inspekcji pracy, za zasadne uznała rozważenie możliwości zmian prawodawstwa dotyczącego stosunków pracy. Miałyby one zmierzać w kierunku przyznania inspektorom pracy prawa do wydawania decyzji administracyjnych, przekształcających umowy cywilnoprawne w umowy o pracę w sytuacjach ewidentnego naruszenia art. 22 Kodeksu pracy, zniesienia obowiązku przedstawiania dodatkowego upoważnienia do kontroli, objęcia większą ochroną w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, a także wprowadzenia obowiązku zgłaszania do PIP przez właściciela lub użytkownika terenu, na którym wydarzył się wypadek, wszystkich wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych – niezależnie od podstawy świadczenia pracy.
Podczas posiedzenia omawiano również problematykę zatrudniania na podstawie umów cywilnoprawnych. Wyniki kontroli w zakresie prawidłowości nawiązywania stosunku pracy, w tym kontroli przestrzegania zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy, przedstawiła inspekcja pracy.
„Dzięki wysiłkom inspektorów pracy każdego roku tysiące osób wykonujących wcześniej pracę na podstawie umów cywilnoprawnych albo bez żadnej umowy otrzymuje umowy o pracę. W samym tylko 2018 r. było to 14 600 zawartych umów o pracę” - powiedział zastępca Głównego Inspektora Pracy Andrzej Kwaliński.
Szczegółowo problem omówił dyrektor Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy Wojciech Gonciarz. Podkreślił, że działania kontrolne prowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy w zakresie prawidłowości nawiązywania stosunku pracy są od wielu lat traktowane przez urząd jako priorytetowe. PIP wskazuje powierzanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę, jako jedną z najistotniejszych patologii naszego rynku pracy. Poprzez takie zatrudnienie przedsiębiorcy unikają obowiązków wynikających z prawa pracy oraz systemu ubezpieczeń społecznych.
Jak wynika z ustaleń inspektorów pracy, pracodawcy niejednokrotnie zatrudniają pracowników oraz zleceniobiorców do wykonywania tego samego rodzaju prac, świadczonych w takich samych warunkach. Ponadto zatrudnienie na podstawie umów prawa cywilnego jest często traktowane jako okres próbny, tj. czas na sprawdzenie przydatności przyszłego pracownika.
„Skala zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach właściwych dla stosunku pracy jest znacząca. Działania takie są wbrew pozorom niełatwe do uchwycenia w trakcie kontroli, istnieją bowiem problemy ze zgromadzeniem materiału dowodowego dostatecznie potwierdzającego faktyczne warunki wykonywanej pracy, właściwe dla stosunku pracy, a nie zawartej umowy cywilnoprawnej. Nie zawsze jest to możliwe ze względu na specyfikę wykonywanej pracy” – stwierdził Wojciech Gonciarz.
Wskazał, że Państwowa Inspekcja Pracy jako jedną z podstawowych przyczyn ujawnianych nieprawidłowości od wielu lat wskazuje stopień skomplikowania przepisów i problemy z ich interpretacją. Dlatego jednym z jej postulatów pozostaje nowelizacja przepisów prawa pracy, mająca na celu m.in. uproszczenie unormowań z zakresu prawa pracy, a także wprowadzenie rozwiązań utrudniających omijanie tych przepisów. Umożliwiłoby to pracodawcom usuwanie wątpliwości interpretacyjnych utrudniających zgodne z przepisami funkcjonowanie, a inspektorom pracy osiągnięcie trwałej poprawy stanu praworządności.
Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy
