Ochrona przedemerytalna

Nie, art. 39 kodeksu pracy nakłada na pracodawcę zakaz wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia tego pracownika umożliwi mu przejście na emeryturę z osiągnięciem tego wieku. Wiek emerytalny, do którego odnosi się zakaz z art. 39 kodeksu pracy określają przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tym momencie problematyczną staje się kwestia owego wieku przedemerytalnego, gdyż w świetle ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczeni mogą przechodzić na wcześniejsze emerytury. W tym momencie należy się odwołać do orzeczeń Sądu Najwyższego.

OBNIŻONY WIEK EMERYTALNY

W wyroku z dnia 28 marca 2002 r. I PKN 141/01 przyznał taka ochronę osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, którym brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia ustawowo obniżonego wieku emerytalnego, jeżeli dalszy okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem niższego wieku emerytalnego. Porównaj też wyrok SN z dnia 5 lutego 2004 r. I PK 348/03

WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA

W uzasadnieniu wyroku z dnia 16 lipca 2008 r.I PK 11/08 Sąd Najwyższy stwierdził, że ochrona przewidziana w art. 39 k.p. nie dotyczy nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. Wyłączenie pracowników, którym przyznano wcześniejszą emeryturę, spod zakresu zastosowania art. 39 kp wynika również z faktu, że nabycie prawa do wcześniejszej emerytury następuje wyłącznie na wniosek ubezpieczonego. Jest to zatem jego uprawnienie, z którego pracownik może, lecz nie musi korzystać.

ŚWIADCZENIE PRZEDEMERYTALNE /EMERYTURY POMOSTOWE

Ochrona z art. 39 kp nie przysługuje natomiast osobom uprawnionym do świadczenia przedemerytalnego na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych oraz osobom uprawnionym do emerytur pomostowych na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Takie stanowisko zajęło też Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w dniu 23 listopada 2009 r.

Zakaz wyrażony w art. 39 kp dotyczy każdego rodzaju umowy o pracę a więc nie tylko umowy na czas nieokreślony, ale także na czas określony, na czas zastępstwa czy na czas próbny. Natomiast nie obejmuje on rozwiązania umowy o pracę w innym trybie np. na mocy porozumienia stron lub rozwiązania bez zachowania okresu wypowiedzenia. 

Literalne brzmienie zakazu ustanowionego w art. 39 kp wskazuje, iż zakaz ten związany jest wyłącznie z momentem wręczenia przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę a więc istotne znaczenie będzie miał fakt czy na ten moment pracownik wiek ochronny już osiągnął czy nie. Decydująca będzie w tym przypadku data urodzenia pracownika a nie rok kalendarzowy, w którym pracownik kończy 61 rok życia. Poprzez użycie w art. 39 kp zwrotu ,, nie może wypowiedzieć umowy o pracę w okresie ochronnym” ustawodawca wyraźnie oddzielił to pojęcie od skutku oświadczenia woli pracodawcy w postaci rozwiązania stosunku pracy. Takie rozumienie przepisu art. 39 kp na zasadzie analogii uzasadnia również art. 177 § 1 kp dotyczący ochrony pracy kobiet, w którym ustawodawca wyraźnie wskazał , iż pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę…..” co znaczy, że zakazem objął również skutek oświadczenia woli pracodawcy w postaci rozwiązania stosunku pracy.

Jeżeli zatem w przedstawionej sytuacji pracodawca dokonał wypowiedzenia umowy o pracę przed osiągnięciem wieku ,,przedemerytalnego” to pomimo, że pracownik wiek ten osiągnął w okresie biegnącego wypowiedzenia, nie można mu zarzucić, że naruszył przepis art. 39 kp. Pogląd taki potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 07 kwietnia 1999 r. I PKN 643/98, zgodnie z którym zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 kp nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku ,,przedemerytalnego”, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia.

Ewa Przybylak

Aplikant Radcowski