Nadpłacony ekwiwalent – czy pracownik powinien go zwrócić

ODPOWIEDŹ

Kodeks pracy nie przewiduje co dzieje się w sytuacji nadpłaty ekwiwalentu w tym także co do obowiązku zwrotu przez pracownika. Nadpłata ekwiwalentu byłemu pracownikowi stanowi tzw. bezpodstawne wzbogacenie, które regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Generalnie na mocy tych przepisów pracownik powinien zwrócić tę różnicę chyba, że nie miał świadomości, że nadpłacono mu ekwiwalent i wyzbył się/wydał nadpłatę. 

UZASADNIENIE

Na pewno w pierwszej kolejności warto skierować do pracowników pismo ze wskazaniem sumy należnej do zwrotu z przedstawieniem dokładnego sposobu wyliczenia różnicy z tytułu źle naliczonego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Można także rozważyć żądanie zwrotu kwoty mniejszej niż nadpłata, jako sposób zachęcenia byłego pracownika do dobrowolnego zwrotu, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego z żądaniem dochodzenia pełnej kwoty nadpłaty. 

Generalnie dochodzenie przed sądem zwrotu nadpłat od byłego pracownika, który był nieświadomy faktu nadpłaty– najczęściej wynikającej z błędu pracownika Państwa księgowości, jest trudne i wiąże się z dużym ryzykiem przegrania sporu.

Zgodnie z art. 405 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Obowiązek wydania korzyści obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie szkody. 

Jednocześnie zgodnie z art. 409 wspomnianej wyżej ustawy, obowiązek zwrotu wygasa, jeżeli pracownik zużył tę korzyść, chyba że powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu – tj. wiedział, ze nadpłacono mu ekwiwalent – chodzi w większości o jaskrawe sytuacje gdzie błąd księgowości jest oczywisty, np. ktoś komu pozostał 1 dzień urlopu i o tym wie, otrzymuje za ten dzień 1000 zł ekwiwalentu choć jego płaca jest ukształtowana na poziomie 3000 zł w stawce miesięcznej.

Jak Państwo widzą ,udowodnienie byłemu pracownikowi, że wiedział o nadpłacie– z wyjątkiem oczywistych przypadków będzie utrudnione, mało kto bowiem w ogóle potrafi obliczyć ekwiwalent jeśli zawodowo się tym nie zajmuje.

Wiadomo, ze ten komu nadpłacono ekwiwalent pewnie środki te wydał więc zasadniczo wyzbył się tego co uzyskał nienależnie. Jednak zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 10 grudnia 1998 r. sygn. akt I CKN 918/97, ten, kto otrzymał pieniądze od innej osoby, które zakwalifikowane zostały jako nienależne świadczenie i zużył je na spłacenie swego długu, wprawdzie pieniędzy tych już nie ma, ale mimo to jego wzbogacenie trwa nadal i przez zapłatę długu zmniejszyły się jego pasywa. Oznaczałoby to, że wydanie kwoty nadpłaty nie jest samo w sobie wyzbyciem się korzyści która uniemożliwiałaby dochodzenie  zwrotu należności.

Z drugiej strony, były pracownik ma prawo uznać, że świadczenie, które wypłacił mu pracodawca posługujący się wyspecjalizowanymi służbami finansowymi (księgowość, kadry i płace) jest spełniane zasadnie i zgodnie z prawem, a więc nie musi się liczyć z obowiązkiem jego zwrotu zgodnie – w takim tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 2010 r. sygn. akt. 
I PK 31/10, i w wyroku z 9 stycznia 2007 r. sygn. akt II PK 138/06. Państwa ocenie pozostawiam ścieżkę sądową w sprawie zwrotu zwracając uwagę na znaczne ryzyko porażki. Każda sprawa może mieć odrębny rezultat w zależności od stopnia pomyłki tj. wysokości nadpłaty czy np. wykształcenia byłego pracownika jako badane przez Sąd pod kątem zdawania sobie sprawy z faktu nadpłacenia ekwiwalentu.

 

 

Podstawa prawna: art. 405 i 409 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny 
(tekst jednolity: Dz.U. z 2018 poz.1025).