Kiedy pracownik może żądać wypłaty premii

ODPOWIEDŹ

To zależy, czy wypłacana przez Państwa premia jest tzw. premią regulaminową (której warunki przyznawania i wypłaty zostały dokładnie określone np. w regulaminie), czy też jest premią tzw. uznaniową (czyli przyznawaną tylko i wyłącznie na podstawie swobodnej oceny pracodawcy). Premie tzw. regulaminowe mają charakter roszczeniowy, czyli pracownik może wystąpić z żądaniem wypłaty takiej premii. Natomiast, premie tzw. uznaniowe nie mają takiego charakteru.

UZASADNIENIE

Premia występuje jako dodatkowy składnik do wynagrodzenia o charakterze stałym wypłacanym okresowo w odstępach np. miesiąca czy kwartału. Może również być świadczeniem niestałym, kiedy uzyskanie premii zależy od spełnienia w danym okresie ściśle określonych warunków.

Fakt przyznawania pracownikom dodatkowego składnika do wynagrodzenia jakim jest premia, może zostać zapisany w różnych aktach. Najczęściej mamy do czynienia z zapisaniem przyznawania premii w regulaminie wynagradzania lub premiowania. O tym czy premia będzie miała charakter roszczeniowy (czyli czy pracownik będzie mógł wystąpić do pracodawcy z żądaniem jej wypłaty) zależy jednak od warunków przyznawania premii zapisanych w przepisach wewnętrznych obowiązujących u pracodawcy, np. regulaminie.

Dokładnie określone warunki przyznawania premii świadczą o tym, że mamy do czynienia z tzw. premią regulaminową.

Zasady przyznawania premii regulaminowej powinny być określane na tyle konkretnie, by mogły podlegać kontroli. Decyzja o przyznaniu premii nie zależy bowiem od swobodnego uznania pracodawcy, lecz od wypełnienia podlegających kontroli warunków określonych w regulaminie, a dotyczących zarówno prawa do premii, jak i jej wysokości. Przesłanki premiowania muszą być zatem określone w sposób obiektywny, wykluczający uznaniowość.

Chodzi o tak określone warunki przyznawania premii, które umożliwiają pracownikowi samodzielne sprawdzenie czy spełnił on warunki uprawniające go do premii, czy też nie.

WAŻNE: Niewykonanie przez pracownika zadań premiowych, nawet wtedy gdy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, powoduje że pracownikowi nie przysługuje prawo do premii tzw. regulaminowej.

Premia, która jest przyznawana pracownikom na podstawie swobodnej decyzji pracodawcy i dodatkowo brak określonych zasad jej przyznawania (brak dokładnych, sprawdzalnych i możliwych do kontroli kryteriów), nie ma charakteru roszczeniowego. Potocznie jest ona nazywana premią uznaniową.

W przypadku takiej premii – premii tzw. uznaniowej, decyzja o jej przyznaniu może być uzależniona od wyników pracy pracownika ale nie musi. Jest to bowiem świadczenie, o wypłacie którego decyduje wyłącznie pracodawca. Tym samym kryteria przyznawania pracownikom premii uznaniowych nie muszą być sprecyzowane w wewnętrznych przepisach płacowych danej jednostki. Charakter uznaniowy tego świadczenia wskazuje bowiem na całkowitą dowolność jego przyznawania. Pracodawca może przyznać premię uznaniową komu chce i kiedy chce, bez jakichkolwiek konsekwencji prawnych. Uznaniowy charakter tego świadczenia daje mu bowiem pełne prawo decydowania o warunkach jego przyznawania i wypłaty.

dr Magdalena Kasprzak

Radca prawny

Podstawa prawna:art. 77

2

, 78 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 108 z późn.zm.).