Pracownik jest zatrudniony na ¼ etatu. Jednak ze względu na ostatni wzrost zamówień większość pracowników pracowała dłużej. Pracownik ten zażądał wypłacenie wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Czy musze je zapłacić temu pracownikowi, skoro w umowie o pracę nie ma o tym mowy.
Odpowiedź
Jeśli w umowie o pracę z pracownikiem zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy nie określono godzin ponadwymiarowych, to pracownik nie może żądać zapłaty za nadgodziny nadliczbowe, chyba że pracował.
Uzasadnienie
W myśl art. 151 Kodeksu pracy praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Jednak to rozwiązanie dotyczy osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasie pracy, ponieważ gdy pracownik jest zatrudniony tylko na część etatu, to wówczas w umowie należy określić dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do wynagrodzenia za godziny nadliczbowe.
Brak określenia liczby godzin ponadnormatywnych powoduje, że pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, chyba że czas wykonywania pracy przekracza normy dla pełnego wymiaru czasu pracy.
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2014 r. (sygn. akt I PK 249/13) pracodawca nie musi płacić pracownikowi dodatku za godziny nadliczbowe, jeśli osoba zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy ma obowiązki, których wypełnienie zajmuje jej więcej niż ustalona w umowie część etatu, ale mniej niż osiem godzin w ciągu dnia. Dopiero praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także czynności wykonywane ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Niemniej jednak pracownik, który stale wykonuje pracę w pełnym wymiarze pracy, choć zatrudniony jest na część etatu, może wystąpić o przekształcenie swojej umowy w umowę w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy nie przysługuje dodatek, o którym mowa w art. 1511 § 1 KP, jeżeli nie zostanie ustalona na podstawie art. 151 § 5 KP dopuszczalna liczba godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy.
Podstawa prawna: art. 151 § 5, art. 1511 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).