Rozwiązanie umowy o pracę oraz wygaśnięcie umowy o pracę na czas określony, a dodatek solidarnościowy

Odpowiedź

Dodatek solidarnościowy przysługuje m.in. osobie, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy na podstawie ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz:

1. z którą po 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub
2. której umowa o pracę po 15 marca 2020 r. uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta.

Dodatek solidarnościowy przysługuje za okres nie dłuższy niż od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r., przy czym nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego.
Podkreślić należy, że ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na wniosek osoby uprawnionej, złożony do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie później niż do 31 sierpnia 2020 r. Wnioski złożone po 31 sierpnia 2020 r. pozostawia się bez rozpatrzenia.
Zatem, jeśli byli pracownicy spełniają powyższe warunki przysługuje im dodatek solidarnościowy. Zaznaczyć trzeba, że osoby te nie mogą w tym czasie podlegać ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnym z tytułu pracy zarobkowej.

Uzasadnienie

Celem dodatku solidarnościowego jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom COVID-19 w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, poprzez wsparcie finansowe osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym COVID-19.
W tym celu ustawodawca określił warunki nabywania prawa, wysokość, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania dodatku solidarnościowego w ustawie z 19 czerwca 2020 r.  o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19.
W myśl zapisów tej ustawy dodatek solidarnościowy przysługuje osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

• obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub
• posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub
• cudzoziemcami przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w  art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. d-g , ha, i, j, l oraz pkt 3 i 4 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Warunki, które trzeba spełnić aby uzyskać prawo do dodatku solidarnościowego: 

• dodatek solidarnościowy przysługuje osobie, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy na podstawie ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz:
  – z którą po 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub
  – której umowa o pracę po 15 marca 2020 r. uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta;
• dodatek solidarnościowy przysługuje osobie uprawnionej, która nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Warunek ten osoba uprawniona powinna spełniać przez okres pobierania dodatku solidarnościowego, począwszy od dnia nabycia prawa do tego dodatku.

Dodać trzeba, że w sytuacji zbiegu za dany okres prawa do więcej niż jednego dodatku solidarnościowego, przysługuje tylko jeden dodatek solidarnościowy.
Natomiast w przypadku nabycia prawa do dodatku solidarnościowego, prawo do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie  z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, z mocy prawa ulega zawieszeniu na okres od dnia nabycia prawa do dodatku solidarnościowego do dnia jego utraty. Za okres zawieszenia prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium świadczenia te nie są wypłacane. Nabycie prawa do dodatku solidarnościowego nie stanowi przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego. Okresu pobierania dodatku solidarnościowego nie wlicza się do okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium.
Okres pobierania dodatku solidarnościowego wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych. Okresów pobierania dodatku solidarnościowego nie wlicza się jednak do:

• okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego;
• stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.

Wysokość dodatku solidarnościowego przysługuje osobie uprawnionej w wysokości 1400 zł za miesiąc kalendarzowy i przysługuje za okres nie dłuższy niż od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r., przy czym nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego.
Jednakże, w przypadku pobrania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w miesiącu złożenia wniosku o dodatek solidarnościowy, dodatek wypłacany jest za ten miesiąc w kwocie, o której mowa w ust. 1, pomniejszonej o wypłaconą kwotę tego zasiłku lub stypendium.
Należy zauważyć, że Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, określić dłuższy okres przysługiwania dodatku solidarnościowego niż wskazany w ust. 2, biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy oraz możliwość znalezienia nowego zatrudnienia przez osoby, które utraciły zatrudnienie w związku z rozprzestrzenianiem się COVID-19.
Wniosek o  ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego składa osoba uprawniona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie później niż do 31 sierpnia 2020 r. Wnioski złożone po 31 sierpnia 2020 r. pozostawia się bez rozpatrzenia.
Wniosek powinien zawierać:

• dane osoby uprawnionej – imię nazwisko, PESEL, a w przypadku jego braku - rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
• dane pracodawcy, u którego osoba uprawniona była zatrudniona – imię i nazwisko, nazwę skróconą, numer NIP, a jeżeli nie nadano tego numeru – numery PESEL i REGON;
• oświadczenie osoby uprawnionej, o spełnieniu ww. warunków,
• oświadczenie osoby uprawnionej o kwocie wypłaconego zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, za miesiąc, w którym składany jest wniosek;
• wskazanie rachunku płatniczego osoby uprawnionej prowadzonego w kraju lub wydanego w kraju instrumentu płatniczego;
• inne informacje niezbędne dla ustalenia prawa do dodatku solidarnościowego;
• podpis osoby uprawnionej.

Oświadczenia to osoba uprawniona składa pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. W oświadczeniach należy zawrzeć klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Osoba uprawniona ww. wniosek składa za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym, albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie teleinformatycznym.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca dodatek solidarnościowy w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania.
Wypłata dodatku solidarnościowego następuje w terminach miesięcznych, w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy w rozumieniu ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Informację o przyznaniu prawa do dodatku solidarnościowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia na profilu informacyjnym osoby uprawnionej, utworzonym w systemie teleinformatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Odmowa przyznania prawa do dodatku solidarnościowego następuje w drodze decyzji. Decyzja wydawana jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w formie dokumentu elektronicznego, zawierającego w szczególności nadruk imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jej wydania, poprzez udostępnienie jej na profilu informacyjnym osoby uprawnionej.  Od decyzji o odmowie przyznania prawa do dodatku solidarnościowego wnioskodawcy przysługuje prawo odwołania do właściwego sądu.
Podkreślić należy, że z tytułu pobierania dodatku solidarnościowego osoba uprawniona podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o których mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, o którym mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne stanowi wypłacona kwota dodatku solidarnościowego. Płatnikiem składek na ubezpieczenia jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Podsumowując, osoba, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz z którą/której po 15 marca 2020 r.:

• pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub
• umowa o pracę uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta
  – mogła starać się o dodatek solidarnościowy. 

Jednakże dodatek ten otrzyma osoba, która po rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy ie podlega:

• ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, 
• ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników lub
• obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Zatem, jeśli byli pracownicy Czytelniczki spełniają opisane kryteria powinni otrzymać dodatek solidarnościowy.

Podstawa prawna: ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1068); ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 266 z późn.zm.); ustawy z 2 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 z poźn.zm.); ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1482 z poźn.zm.); ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 174 z późn.zm.); ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 1373 z późn.zm.); ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 794).