ODPOWIEDŹ
Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii dla stanowiskwyposażonych w monitory ekranowe oraz wymagania dotyczące organizacji pracy na tych stanowiskach szczegółowo reguluje rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (dalej: rozporządzenie).
UZASADNIENIE
Pracownikiem wykonującym pracę przy komputerze jest każda osoba zatrudniona przez pracodawcę (w tym praktykant i stażysta), użytkująca w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, a więc co najmniej przez 4 godziny dziennie (§ 2 pkt 4 rozporządzenia).
WAŻNE: Po każdej godzinie nieprzerwanej pracy przy monitorze ekranowym pracownik ma prawo do 5-minutowej przerwy lub do chwilowej zmiany rodzaju pracy. Przerwę wlicza się do czasu pracy pracownika.
Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu ręki. Ponadto należy je tak usytuować, aby zapewnić pracownikowi swobodny dostęp do tego stanowiska. Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora - co najmniej 0,8 m. Natomiast odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić 400-750 mm.
Istotnym elementem stanowiska pracy jest także oświetlenie. Jest ono szczególnie istotne w przypadku pracy z monitorem ekranowym. Należy je tak ustawić, aby ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach.
Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniu pracy stałej powinno przypadać co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi oraz 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia, czyli niezajętej przez meble, sprzęt itp.
Wymóg ten dotyczy również pomieszczeń pracy, w których znajdują się stanowiska pracy z monitorami ekranowymi.
Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać:
wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z pracą przy komputerze,
ustawienie klawiatury z zachowaniem odległości nie mniejszej niż 10 cm między klawiaturą a przednią krawędzią stołu,
ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, tj. w zasięgu jego rąk, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji,
zachowanie odległości oczu pracownika od ekranu monitora w zakresie 400-750 mm.
Wysokość stołu należy tak ustalić, aby zapewnić pracownikowi:
naturalne położenie rąk przy obsłudze klawiatury z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie 20-50 st. w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika,
odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu.
Fotel stanowiący wyposażenie stanowiska pracy powinien mieć:
dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej 5-podporową z kółkami jezdnymi,
wymiary oparcia i siedzenia, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
regulację wysokości siedzenia w zakresie 40-50 cm, licząc od podłogi,
regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie:
do przodu - 5 st.,
do tyłu - 30 st.,
wyprofilowanie płyty siedzenia i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego nóg,
możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360 st.,
podłokietniki.
WAŻNE: W przypadku stanowiska wyposażonego w monitory ekranowe, jak również w przypadku pozostałych stanowisk pracy pracodawca ma obowiązek oceny warunków pracy.
Przy pracy z komputerem ocena powinna zawierać kwestie dotyczące:
organizacji stanowisk pracy, w tym rozmieszczenia elementów wyposażenia, w sposób zapewniający spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy,
stanu elementów wyposażenia stanowisk pracy, zapewniającego bezpieczeństwo pracy, w tym ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym,
obciążenia narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego pracowników,
obciążenia pracowników czynnikami fizycznymi, w tym szczególnie nieodpowiednim oświetleniem,
obciążenia psychicznego pracowników, wynikającego ze sposobu organizacji pracy.
Pracodawca musi zapewnić pracownikom wykonującym pracę przy stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe okulary korygujące wzrok. Jednak refinansować zakup okularów (w całości lub części) pracodawca musi jedynie w przypadku, gdy konieczność ich noszenia podczas pracy przy monitorze zostanie stwierdzona podczas badań okulistycznych i potwierdzona zaświadczeniem lekarza medycyny pracy.
WAŻNE: Przepisy nie określają, jak często pracodawca ma obowiązek finansować szkła pracownikowi. W związku z tym przyjmuje się, że okulary powinny być wymieniane wtedy, gdy w wyniku kolejnych badań lekarskich ich wymiana zostanie zalecona przez lekarza okulistę.
Alicja Milewska
Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148 poz. 973).
