Dokonywanie zakupów środków ochrony indywidualnej przez pracowników służby BHP

Odpowiedź

Z zadań służby BHP nie wynika, żeby pracownicy tej służby mogli zajmować się zakupami środków ochrony indywidualnej. Zatem, pracownicy służby BHP nie powinni dokonywać zakupów czy to w ramach ustawy o zamówieniach publicznych czy też w trybie indywidualnym oraz nie powinni być obciążani  innymi zadaniami niż zadania wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie służby BHP.  

Jednakże, jeśli pracownik służby BHP wykonuje zadania z zakresu BHP w trybie  art. 23711 § 1 Kodeksu pracy, wówczas pracodawca może tego pracownika przydzielić do innych zdań, w tym do zakupów środków ochrony indywidualnej w trybie ustawy o zamówieniach publicznych.

Uzasadnienie

Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej „służbą bhp”, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

• zatrudnia do 10 pracowników albo
• zatrudnia do 50 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu Pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników – może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp,, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.

Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań tej służby, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich następstw z powodu wykonywania zadań i uprawnień służby bhp. Zatem, zgodnie z Kodeksem pracy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe.

Liczbę pracowników służby bhp ustala pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy.

Pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy. 

Pracodawca zatrudniający ponad 600 pracowników zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników.

Służba bhp podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Do zakresu działania służby bhp należy:

• przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
• bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,
• sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy,
• udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy,
• udział w ocenie założeń i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy albo jego części, a także nowych inwestycji, oraz zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji,
• udział w przekazywaniu do użytkowania nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, urządzeń produkcyjnych oraz innych urządzeń mających wpływ na warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników,
• zgłaszanie wniosków dotyczących wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy 
• w stosowanych oraz nowo wprowadzanych procesach produkcyjnych,
• przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy,
• udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy,
• udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków,
• prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
• doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
• udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą,
• doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
• współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników,
• współpraca z laboratoriami upoważnionymi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, występujących w środowisku pracy, w zakresie organizowania tych badań i pomiarów oraz sposobów ochrony pracowników przed tymi czynnikami lub warunkami,
• współpraca z laboratoriami i innymi jednostkami zajmującymi się pomiarami stanu środowiska naturalnego, działającymi w systemie państwowego monitoringu środowiska, określonego w odrębnego przepisach,
• współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, a w szczególności przy organizowaniu okresowych badań lekarskich pracowników,
• współdziałanie ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy:

–  podejmowaniu przez nie działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w trybie i w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,
–  podejmowanych przez pracodawcę przedsięwzięciach mających na celu poprawę warunków pracy,

• uczestniczenie w konsultacjach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy , a także w pracach komisji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz innych zakładowych komisji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy,
• inicjowanie i rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.

 

Zakres powyższych zadań służby bhp jest to katalogiem zamknięty, zawierającym 22 punkty precyzujące zadania służby bhp. Ich charakter odzwierciedla cel i funkcje służby bhp czyli funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podkreślić należy, że służba bhp nie może być obciążana innymi zadaniami niż wymienione powyżej, z wyjątkiem pracownika zatrudnionego przy innej pracy, o którym mowa w art. 23711 § 1 Kodeksu pracy. Zatem, pracodawca nie może obciążać pracowników służby bhp innymi zadaniami niż powyżej wymienionymi. Zatem, pracownik służby BHP nie może dokonywać zakupów środków indywidualnej również z zasadami i trybem udzielania zamówień publicznych.

Należy dodać, ze ta zasada nie dotyczy pracowników zatrudnionych przy innej pracy, którym pracodawca powierzył równocześnie wykonywanie zadań służby bhp. Zauważyć trzeba, że do pracodawcy należy także takie zorganizowanie i ustalenie rozkładu czasu pracy, by pracownicy służby bhp oraz pracownik, któremu powierzono wykonywanie tych zadań, mieli możliwość w pełni realizować zadania wymienione w rozporządzeniu. 

Rozkład czasu pracy nie może sprowadzać się tu do mechanicznego ustalenia np. wymiaru etatu czy dni, w które dany pracownik będzie realizował zadania służby bhp , jak i zadania na innym stanowisku.  Niemniej jednak, jeśli przy takim zatrudnieniu i przydzieleniu zadań pracownik może dokonywać zakupów środków ochrony indywidualnej w ramach zamówienia publicznego.

 

Podstawa prawna: art. 23711  ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz.1040 z późn.zm.); §1, § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997 r. Nr 109, poz. 704).